آب انبار نجف خان دولت آباد از عهده فشار به یادگار مانده است. در گذشته آب انبارها نقش مهمی در تامین آب داشتند و در مناطق گرم و خشک احداث می شدند. آب انبار نجف خان از قدیمی ترین ابنیه های تاریخی زاوه است که تاریخ ساخت آن به ۸۲۱ هجری قمری باز می گردد. این آب انبار به دست فردی به نام "نجف قلی خان" احداث شده و در کنار آن مسجدی وجود دارد که سال ساخت آن به ۸۲۱ ه.ق است. نجف قلی خان از خانهای بزرگ دولت آباد بوده و در لشگر کشی نادرشاه افشار به هرات خدمات بسیاری انجام داد، از اینرو نادرشاه ۷ بلوک از جلگه زاوه را به او داد و وی قلعه بزرگی در آن ساخت. امروزه این قلعه از توریستی ترین قلعه های تاریخی زاوه محسوب می شود. آب انبار نجف قلی حان دارای یک گنبد و پا مخزن و راهرو با ۱۶ پله است. شکل هندسی مخزن مستطیل است و محل ذخیره آب بسیار بوده است.
ویژگیهای معماری
مخزن آب انبار، پلانی مستطیل شکل و بزرگی دارد که مقدار زیادی آب در آن ذخیره می شده است. سقف این مخزن را علاوه بر دیوارهای جانبی، سه ستون نگه داشته و راهرویی که به پاشیر منتهی می شده اکنون خراب شده و ارتباط بخش پلکان با مخزن را میسر ساخته است. بر روی دیوار شمالی آب انبار، که اکنون کوچه ای از جلو آن می گذرد، پنج غرفه کم عمق ایجاد گردیده که نمای زیبایی از داخل کوچه پیدا کرده است. در دو غرفه، بازشوهای طاق مانندی وجود داشته که محل ریختن آب بوده و در حال حاضر بسته اند. مهم ترین ویژگی این آب انبار شیوه معماری خاص آن است که با آب انبار های هم دوره اش کمی تفاوت دارد. از ویژگی های این بنا می توان به ارتباط فضای مخزن با پلکان، ورودی آب انبار، شکل مخزن و سقف آن و … اشاره کرد. همچنین نمای زیبا، موزون و خاصی ضلع شمالی بنا از ویژگی های دیگر این آب انبار است.
منابع:
- fa.wikipedia.org
- tourgardan.com
- mrbilit.com
