یخدان، یا یخچال، بنایی است که در معماری قدیم ایران برای تولید و نگهداری یخ ساخته می شد. معمولاً هر یخدان یک استخر و یک دیوار بلند (بنام حصار) و یک مخزن گنبد دار دارد. حصار طوری ساخته می شد که تمام روز سایه آن بر استخر می افتاد و از گرم شدن آب استخر جلوگیری می کرد. یخی را که در زمستان در استخر یخچال درست می شد شکسته و در خزانه انبار می کردند تا در فصل گرما از آن استفاده کنند.
پیمون (هندسه) این بنا دایره ای شکل است. قطر آن حدوداٌ ۸ متر و دارای دو ورودی است، یکی از ضلع شمالی و دیگری از جنوب. ارتفاع آن ۸متر و محیط آن ۴۵ متر می باشد. نوع پوشش طاق از نوع بستو است. مصالح این بنا خشت و گل بوده که از گل در ایجاد عایق استفاده کرده اند. چاله یخ حدوداٌ ۶ متر است و مقدار کمی از دیوار سایه انداز آن باقی مانده است. باعنایت به معماری و بررسی های میدانی قدمت بنا به دوره قاجار می رسد و درفهرست آثار ملی ایران به شماره ۱۱۰۲۲ثبت شده است.
آثار تاریخی سلطان آباد
از جمله بناهای تاریخی شهر بنای چوبلیک، یخدان قدیمی، قلعه کهنه ودستکند زیر زمینی سلطان آباد است.
موقعیت مکانی
یخدان سلطان آباد در شمال جاده ورودی به سلطان آباد واقع شده است.
منابع:
- شهرداری سلطان آباد
- dapno.ir
