موزه مردم شناسی خواف

موزه مردم شناسی خواف در اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این شهر قرار دارد و شامل غرفه‌ هایی نظیر نمایش سازهای سنتی، عشایر منطقه، نمایی از سد سلامی، مشاغلی از جمله خراطی، تنورمالی، آهنگری، طب قدیم و ماکتی از آسبادهای نشتیفان (قدیمی‌ ترین آسیاب بادی عمود محور) و همچنین نمایش انواع بافته‌ های سنتی است.

قسمتهای مختلف موزه و صنایع دستی

• قالیبافی: يكی از مهم ترين صنايع دستی مرسوم در منطقه‌ خواف قالیبافی و گليم بافی است. بافت قالی از زمان های گذشته در اين منطقه رايج بوده و بيشتر توسط زنان صورت می گرفته است. البته توليدات در گذشته فقط به صورت قاليچه دو تا دو و نیم متری و پشتی بوده اما امروزه تابلو فرش و قالی های بزرگ نيز به آن اضافه شده است. از طرح هايی كه در گذشته بافته می شد می توان به چهارگلی، گل سوزنی، خشتی، تركمنی، گل بلوچی، گاشه بند سفيد، كلاتگی، سنگانی، قاسم آبادی و غیره اشاره کرد.
• كرباس بافی: از صنايع دستی ديگر منطقه  خواف، كرباس بافی است. مواد اوليه در بافت اين پارچه، ابريشم و پنبه بوده كه پنبه آن توسط خود مردم كشت می شد و سپس پنبه تبديل به نخ می شده است. البته به مرور زمان به علت عدم تغيير در شيوه‌ توليد از رونق آن كاسته شده و عده‌ انگشت شماري به اين هنر اشتغال دارند. مرغوب ترین کرباس منطقه نشتیفان، شهر خواف و حوزه میان خواف است.
• نخ ريسی: در گذشته توليد مواد اوليه ای چون پنبه و پشم و رواج قالیبافی و كرباس بافی يكی از علل گسترش صنعت ريسندگی در اين شهرستان بوده كه متأسفانه اكنون از رونق افتاده است.
• طناب بافی: فعاليت ديگر، بافت طناب توسط مردان اين منطقه بوده كه نخ آن از موی بز تهيه می شده و توسط افراد ماهر خوافی بافته میشده است.
• پالان دوزی: هنر رايج ديگر در منطقه خواف كه جزء هنرهای اصيل اين منطقه محسوب می شود، پالان دوزی است. متأسفانه امروزه با توجه به عدم نياز، كمتر مورد توجه قرار می گيرد و بيشتر در روستاهای اطراف خواف استفاده و دوخته می شود. وسايل مورد استفاده در اين حرفه عبارتند از پارچه های دسته دوم، قالی ها و زيلوها و گليم‌ های كهنه و كاه. جنس پالان از تکه های قالی، قالیچه، شال و پارچه می باشد. داخل پالان اول با چند لایه از پارچه پر می شود و بعد با درشته کاه (پخل ) پر شده و دوخته می شود هنری است که از دیر باز در شهرستان رواج داشته است.
• نمد مالی: يكی ديگر از هنر های مرسوم اين منطقه در گذشته نمد مالی بوده كه هم اكنون در شهر سنگان رايج است. اين هنر به دو شيوه سنتی و صنعتی صورت می گيرد.
• سفال‌ گری: این هنر به دليل عدم انطباق آن با نياز زمان كمتر مورد توجه واقع شده و آنچه تقريباً از اين هنر سنتی بر جای مانده انواع وسايل تزئينی است.
• صنعت تنور وتنور مالی: برای ساخت تنور در قدیم از خاک رس، کاه نرم، ریشه لوخ و موی بز استفاده میشد ولی در حال حاضر فقط از خاک رس و کاه استفاده می کنند.
• مکرومه بافی: این هنر زیبا که از گره های مختلف بوجود می آید توسط نخ های مخصوص با فرمهای مخصوص مثل آویزهای مختلف، جای دستمال کاغذی، سطل زباله، گلدان و وسایل تزئینی مثل آباژورهای مختلف بافته می شود.
• گل چینی: این هنر ظریف و زیبا توسط خمیر بوجود می آید و با آن انواع و اقسام گل های موجود را می توان درست کرد.
• گل بلندر: این گلها توسط انواع فوم ها تهیه می شود و از گل های چینی و ایتالیایی زیباتر و به اشکال بزرگتر درست می شود که از آن برای تهیه انواع پایه های گل و گلدان های زیبا برای منزل و اداره جات استفاده می شود.
• قلاب بافی و اکشی بافی: این دو هنر ظریف و قشنگ برای بافته انواع روی میزی، روی پشتی، سرویس های عروس و غیره استفاده می شود.

منابع:

• میراث فرهنگی و گردشگری خواف
• mahbantour.com