اینجا رباط طبسی است؛ رباطی که گرد پیری بر آن نشسته، اما همچنان استوار و باصلابت، میزبان گردشگران و مسافران است. اگر گوش دل بسپارید هنوز هیاهوی مسافران خسته و زنگوله چهارپایانشان، را از گوشه و کنار این کاروانسرا میتوانید بشنوید.
رباط طبسی مربوط به دوره قاجار است و در تربت حیدریه، ضلع شمال شرقی مزار قطب الدین حیدر واقع شده است. این بنا، به همت یکی از تاجران عصر قاجار به نام حاج محمد ابراهیم طبسی بنا شده است.
این رباط دو ایوانی، روزگاری نقطه ثقل شهر بوده و رشد شهر، ریشه در وجود این مجموعه داشته است، رباط احتمالا همزمان با بنای مزار یا کمی پس از آن ساخته شده است.
رباط از بخش های مختلفی همچون هشتی، غرفه، ایوان، اتاق، انبار و طویله تشکیل شده که متأسفانه برای مدتی، متروک و رها شد و چهره زیبای خود را از دست داد. این رباط را می توان از بناهای دو ایوانی به شمار آورد. این رباط همانند مدرسه ها و مساجد و سایر بناهای مذهبی، به شکل دو ایوانی به فرم مربع ساخته شده است. عموما ایوانهای رباط ها یکی در مدخل ورودی و دیگری روبروی آن قرار می گرفته است.
رباط طبسی دارای حیاط بوده و میان آن حوضی مربع شکل وجود دارد. معماری بنا کاملا ساده است و تنها طاق حجره های آن هستند که به شکل هلالی، به سبک تمام حجره های ایرانی ساخته شده اند.
موزه مردم شناسی تربت حیدریه
در حال حاضر، به همت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و با صرف هزینه ای هنگفت، این رباط به موزه تبدیل شده است که می توان از هنرهای سنتی منطقه، مشاغل بومی، یافته های باستان شناسی و کارگاه صنایع دستی بازدید کرد و با نوشیدن یک فنجان چای در چایخانه سنتی آن، خستگی را از تن زدود.
آداب و رسوم مردم تربت حیدریه از جمله شب نشینی یلدا، مراسم عروسی به سبک مردم تربت حیدریه، ریسندگی، رنگرزی، بافت گلیم، عطاری، آهنگری و سایر مشاغل و رسوم قدیمی این شهر در این موزه به نمایش گذاشته شده است.
واژه شناسی
واژه کاروانسرا ترکیبی از کاروان به معنای گروهی مسافر و سرای به معنی خانه و مکان، هر دو واژه برگرفته از زبان پهلوی است. کاروانسرا ساختمانی است که کاروان را در خود جای می دهد و بزرگترین نوع ساختمانها، در معماری دوره اسلامی محسوب می گردد.
کاروانسراهایی که بیشتر برای نگهداری اسب و چهارپایان ساخته شده است را رباط می گفتند. به احتمال بسیار رباط عرب شده ره بان است. رباط علاوه بر حوض و آب انبار دارای اتاقهای متعددی است که گرداگرد حیاطی را فرا گرفته و مسافران می توانند یک یا چند شب در آن استراحت کنند.
منابع:
میراث فرهنگی استان خراسان رضوی
armanshahreanahita.ir
fa.wikipedia.org
iranplanner.com
ouriranphotos.com
kojaro.com
