بجستان در جنوب استان خراسان رضوی قرار دارد. وجود محوطه ها و آثار باستانی اطراف بجستان دلیل بر اهمیت و اعتبار تاریخی این شهرستان است. به اعتقاد برخی از مورخان بجستان توسط سام نریمان قهرمان افسانه‌ای ایران ساخته شده است و یا قدمت آن را حداقل به دوره هخامنشیان نسبت می دهند. اعتبار این شهر در دوران تیموریان بقدری زیاد بود که حاکمان و بزرگان معاصر تیمور توانستند تیمور را از تخریب آن شهر باز دارند.
مسجد جامع بجستان نیز که یادگاری از دوران رونق و شکوه تیموریان در خراسان است، مهمترین اثری است که از این دوره در شهرستان بجستان باقی مانده است. این مسجد تاریخی و ارزشمند بیش از نیم قرن قدمت دارد.
مسجد جامع بجستان از بناهاي دو ايواني است كه در زمان شاهرخ (فرزند و جانشین تيمور) بنا شده است. اين مسجد از يك حياط به طول تقريبي سی متر و عرض بیست و پنج متر، يك مدخل ورودي و يك رشته رواق، دو ايوان و يك شبستان كه مجموعاً در اطراف حياط آن قرار گرفته اند، شکل گرفته است. دو ایوان بر دو سوی صحن مربع شکل آن قرار گرفته و بر انتهای ایوان جنوبی به سمت قبله محرابی مقرنس کاری تعبیه شده است. همچنین در سمت غرب مسجد نیز شبستانی قرار دارد که سقف آن بر فراز ستون هایی استوار شده است. دو ايوان شمالي و جنوبي دارای كتيبه هايی هستند كه نشان دهنده سال احداث و تعمير مسجد مي باشد.
مسجد جامع بجستان در دوران مختلف مورد بازسازی و مرمت بسیار قرار گرفته است. بر اساس كتيبه ای در ايوان شمالی آن، این مسجد در سال ۹۹۴ هجری شمسی در زمان شاه عباس كبير و توسط حاج ناصرالدين محمد ابن احمد مرمت شده است. در دوران اخیر نیز این مسجد توسط میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. در برنامه ساماندهی این مسجد کف شبستان ضلع غربی آجر فرش شده و همچنین در این فضا کانالی برای عبور ابزار تاسیساتی ایجاد شده است. تمام درب و پنجره های قبلی مسجد تعویض شد و به جای آن از درب و پنجره های چوبی که توسط استادان و هنرمندان ساخته شده، استفاده شده است.
این بنای در تاریخ ۵ آذر ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۵۰۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. با گذشت تقریبا ۶۰۰ سال هنوز این مسجد، مورد استفاده و استقبال مردم بجستان است.
چندين سال قبل محققي آمريكايي به نام برنارد اكين (bernard okane) پس از سفري به بجستان در كتابي تحت عنوان " معماري تيموري در خراسان" از مسجد جامع بجستان بعنوان بنایی متعلق به عهد تيموري نام برده است. اين مسجد بر اساس كتيبه آن تقريباً همزمان با مسجد گوهرشاد ساخته شده است.
منابع:
میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان رضوی
kojaro.com
fa.wikipedia.org
