موزه آب قاین در آب انبار بازار این شهر راه اندازی و مورد بهره برداری قرار گرفته است. این آب انبار در انتهای کوچه سنگی که بازار قدیم در آن واقع بوده قرار دارد و به همین دلیل به «آب انبار بازار» معروف است که از قنات (کهناب) آبگیری می شده است. بنای آب انبار دارای همه قسمت ها و مشخصات اصلی آب انبارها است به جز سردر که به دليل مرور زمان و استفاده نشدن از بنا و همچنين زلزله و تخريب ها و دخل و تصرفات انسانی از بين رفته و هيچگونه اطلاعی از شکل اوليه آن در دست نيست. پيشخوان آن ۵ متر بوده که در حال حاضر فقط پلان آن موجود است و پوشش آن در دوره اخير صورت گرفته است. این بنا دارای ۳۲ پله است که به پای شیر برداشت آب منتهی می شود. مصالح به کار رفته برای ساخت پله ها آجرهای (۲۵*۲۵*۵) با ملات شفته و ساروج بوده است. مخزن آب انبار در حدود ۷ متر عمق دارد و قطر آن نيز حدودا ۷ متر می باشد. ظرفيت ذخيره آب ۲۸۷ متر است. استوانه مخزن تا پاکار با ملات ساروج پوشش يافته است. پوشش مخزن نيز به صورت پلکانی (۳ پله) با آجرهای (۲۵*۲۵*۵) و ملات گچ می باشد. قوس استفاده شده در پوشش آب انبار قوس مربع (شمشيری) است. مخزن دارای يک آبگير در ضلع غربی بنا و يک سرريز در ضلع شرقی آن است، چهار دريچه در چهار طرف آب انبار قرار دارد که احتمالاً علاوه بر تزئينات تهويه، برای سرد کردن آب انبار (به دليل قرار گرفتن در جهت باد) و دسترسی سريع تر به مخزن آب انبار طراحی و ساخته شده است. هيچگونه تزئين خاصی در آن ديده نمی شود، به جز در نمای دور آن که دارای چهار طاق با فواصل مساوی است که به روش ضربی اجرا شده اند.
منابع:
- فرمانداری قاینات
- سازمان میراث فرهنگی و گردشگری
- birjand.irib.ir
