بازالت های منشوری سربیشه در موقعیت جغرافیایی N۳۲۳۲ E۵۹۳۶ در استان خراسان جنوبی قرار گرفته است. معدن گوریت نزدیک شهرستان سربیشه-بیرجند قرار گرفته است. در این معدن رخنمون هاى زیبایى از ستون هاى شش گوش بازالت (آندزیت بازالت) به چشم مى خورد که بر روى آنها لایه اى کرم رنگ دیده مى شود. یکى از ویژگى هاى این ستون ها خمش در برخى بخش ها است که چشم انداز زیبایى به آنها بخشیده است. بازالت هاى سربیشه اکنون براى به کارگیرى در کارهاى عمرانى گوناگون برداشت مى شوند.
سن بازالت هاى سربیشه نئوژن است. ستونهای منشوری مخصوص سنگهای آتشفشانی بوده و انقباض ناشی از انجماد گدازه و نیروی كششی ایجادی باعث كشش در سه جهت موازی با سطح گدازه و با فاصله زاویه ای ۱۲۰ درجه از یكدیگر اثر می كنند. در نتیجه تأثیر این نیروها، توده آذرین در جهت قائم به ستونهای شش گوش مستقیم می گردد. معمولاً ردیف منشورهای عمیق تر منظم تر از ردیف منشورهای بالایی گدازه است. معدن بازالت سربیشه تنها معدن سنگ بازالت استان است که سالانه ۳ هزار تن سنگ در این معدن تولید می شود. حاشیه طلایی رنگ پیرامون این سنگ که نمونه آن فقط در استرالیا یافت می شود باعث شده تا این منشورهای زیبای سنگی در پارک ها و معابر عمومی استفاده شود. در ایران به دلیل نبود کارخانه فرآوری، از سنگ خام بازالت در کارهای ساختمانی و تزیینی استفاده می شود، در حالی که در کشورهای دیگر از این سنگ در ساخت میلگردهای مقاوم و سبک، بدنه خودرو و قایق، و ساخت لوله های انتقال نفت و گاز استفاده می شود. معدن بازالت سربیشه از لحاظ نوع سنگ در جهان كم نظیر است که به صورت سه، چهار، پنج و شش ضلعی است. ذخیره قطعی این معدن ۶۰۰ هزار تن است که سالانه سه هزار تن سنگ از ان استخراج می شود. معدن بازالت سربیشه برای ۸ نفر به صورت مستقیم و حدود ۲۰ نفر به صورت غیر مستقیم شغل ایجاد کرده است.
منابع:
- birjand.irib.ir
- birjandpic.blogfa.com
