سد زو سرايان سدي آهكي است كه در ۱۰ كيلومتري شهر سرایان در نزدیکی روستای بنی خانیک در استان خراسان جنوبی واقع شده و تاريخ بناي آن مربوط به دوران ساسانيان است. در قسمتي از اين سد ديدني، رودخانه قسمتي از كوه را سوراخ نموده و آب كمي در داخل سد جاري مي باشد. در بالادست اين سد، سد شهيد پارسا كه تازه ساخت است واقع شده است. سد تاریخی زو با طول تاج ۵۶ متر، عرض تاج حدود ۱۴ متر و ارتفاع بیش از ۲۵ متر توده بزرگی از قلوه سنگ و ملات ساروج است که در مسیر دره ای عمیق واقع شده است. جهت مسیلی که سد بر روی آن بسته شده شمال شرقی–جنوب شرقی است و در نتیجه خود سد دارای جهت شمال غربی–جنوب شرقی است. در حال حاضر آبگیر سد از رسوبات حاصل از سیلاب ها انباشته شده به گونه ای که سطح رسوبات با تاج سد همسطح شده است. لذا مسیر جریان آب از مسیل واقع در غرب سد ادامه پیدا می کند. لوله سفالی که در عمق حدود ۵ متری از سطح تاج کار گذاشته شده باعث تخلیه آب سرریز آبگیر می شده است. با طراحی پلکانی نمای خارجی دیواره سد، اختلاف ضخامت از پایه سد تا تاج سد ایجاد شده و باعث شده که سد به یک توده حجیم بسیار مستحکم تبدیل شود که این یکی از دلایل اصلی سلامت بنا می باشد. موقعیت قرارگیری بنا و سلامت آن باعث شده که قابلیت تبدیل شدن به منطقه ای تفرجگاهی را داشته باشد.
منابع:
- dapno.ir
- iribresearch.ir