مزار چهار گنبد یا آرامگاه عمربن داوود از بناهای مربوط به دوره تیموری (قرن هشتم هجری) است. وجه تسمیه این ارامگاه شاید به خاطر وجود چهار گنبد کوچک بر فراز مقبره باشد. مرحوم آیتی بر اساس کتاب عمده الطالب فی انساب آل طالب عمربن داوود را از احفاد ابوالفضل العباس می داند که با چند واسطه نسبش به عباس ابن امیرالمومنین (ع) می رسد. با توجه به اینکه داوود از احفاد حضرت عباس در کلاته مزار در همین نزدیکی دفن است احتمال اینکه عمر فرزند داوود باشد بسیار زیاد است. باستناد گزارش باستان شناسان میراث فرهنگی با توجه به فرم معماری، بنای فعلی بر روی آثار بجای مانده از بنای اولیه احداث شده که مربوط به دورة تیموری می باشد. این بنا دارای پلانی مربع شکل و به ابعاد ۱۱/۷۰ متر طول و ۱۰/۲۰ متر عرض می باشد. ایوان ورودی ساده و به صورت قوس تیزه دار با سکوهایی جهت نشستن و طاقچه هایی در آن و نزدیک به پوشش قوس است که در جنوب شرق بنا واقع شده است. در جبهة جنوب شرقی بنا ۱۴ پله وجود دارد که امکان دسترسی به پشت بام مزار را فراهم نموده است. بعد ازعبور از داخل حیاطی مستطیل شکل به فضای گنبدخانه می رسیم. این فضا به چهار قسمت تقسیم شده که هر کدام با گنبدی نسبتاً کوچک پوشانده شده که قسمتی از وزن هر گنبد توسط ستونی از خشت و گل به ابعاد ۲/۲۰ × ۱/۳۰ متر تحمل می شود. فضای داخلی بنا از خشت و گل و رومالی گچ و دیوارهای بیرونی از سنگ لاشه و ملات ماسه آهک ساخته شده است. بنا از داخل و خارج دارای تزئینات خاصی نبوده و دیوارهای داخلی بنا از گچ پوشانده شده است. عمده مصالح بنای فعلی از خشت و گل و سنگ لاشه ساخته شده و در وسط يك ستون وظيفه نگهداري سقف را بر عهده دارد. در داخل مزار، دو سنگ نوشته وجود دارد که بر روی یکی از آنها نام مجتهد و روحاني معروف بنام «محمد باقر درخشي متوفي به سال اواخر ذي الحجه ۱۳۱۹ هـ. ق» دیده می شود.
موقعیت مکانی
امامزاده عمر بن داود (علیه السلام) در شهرستان زیرکوه، بخش زیرکوه، دهستان افین، روستای افین واقع شده است. این مزار در ارتفاع ۱۴۱۰ متري و ۸۵ کيلومتري شرق قاين قرار دارد. جاده آسفالته زیرکوه-بیرجند از ميان روستا گذشته و رود افین (رود شور) آنرا به دو بخش قدیم و جدید تقسیم می کند. کوه قلعه قلومو در ۳ کیلومتری شمال غربی این روستا واقع است.
منابع:
- فرمانداری زیرکوه
- zirkooh22.blogfa.com
- emamzadegan.ir