از جمله قلعه های ایرانی که نشان از تاریخ و تمدن کهن ایران زمین دارد قلعه تاریخی مسک در استان خراسان جنوبی است. این قلعه در روستای مسک از توابع شهرستان درمیان در دوره صفویه بنا شده و در دوره معاصر به شماره ۸۲۷۷ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است. این بنا دارای پلان های چهارضلعی مشتمل بر حصار، ۹ برج، دروازه ورودی و معماری داخلی است. دروازه ورودی قلعه در ضلع جنوبی با آجر ایجاد شده به علاوه در طرفین آن ۲ برج مدور وجود دارد. از فضاهای داخلی قلعه بخش های کمی باقی مانده که طاق ها، درگاه ها، بخاری های دیواری، اتاق ها و دالان ها کمی قابل تشخیص است. به گفته یکی از معتمدان روستا، در زمان قدیم که روستا امنیت کافی نداشت مردم درون قلعه زندگی می کردند تا از حمله دشمنان در امان باشند و هنوز هم آثار خانه ها درون قلعه کاملا مشهود است. دیوارهای این بنای تاریخی حدود ۱۰ سال پیش توسط میراث فرهنگی مرمت شده ولی این روزها وضعیت خوبی از نظر ماندگاری در برابر بارندگی های سالانه و شرایط جوی ندارد و هر چه می گذرد قامت قلعه خمیده تر و فرسوده تر می شود. سال ۱۳۲۸ توسط علامه فرزان در قلعه مدرسه ای ایجاد شد که تا چند سال پیش مورد استفاده قرار می گرفت اما در حال حاضر این مدرسه به تالار زرشک خشک کنی تبدیل شده است. به گفته معتمدان روستا، این قلعه چندان مورد توجه نیست و رو به فراموشی و تخریب گذاشته است.
جاذبه های منطقه
روستای مسک دارای اماکن سیاحتی و زیارتی زیبایی از قبیل قلعه باستانی، قلعه کوه، قبرستان گبرها، قبرستان مسلمانان، حمام تاریخی، مسجد جامع، مسجد میرو، ۲ سنگ نگاره تاریخی (از جمله سنگ نگارهٔ معروف فتح قهستان توسط شاه علی)، قنات تاریخی، ۹ آسیاب، دره و بوستان هایی آباد و زیباست که پذیرای هموطنان است.
منابع:
- hamgardi.com
- birjand.irib.ir
- fa.wikipedia.org
