خُراشاد روستایی است واقع در ۲۴ کیلومتری جنوب شرقی بیرجند و واقع در استان خراسان جنوبی. این روستا به سبب نخبه پروری، صنایع دستی و نیز زیبایی طبیعی شهرت دارد. تاریخچه روستای خراشاد، به پیش از اسلام بازمی گردد. وجه تسمیه این روستا، خود نشان از تاریخ چند هزار ساله این روستا دارد. در درهٔ خراشاد روستاهای گنج آباد، سالم آباد، علی آباد و میرزاملک، نصرآباد، ملک آباد، کفکی و برزج واقع شده اند. این روستا از روستاهای مهاجرپذیر استان خراسان جنوبی است.
وجه تسمیه
خُراشاد، نامی یگانه بوده و بنا به گفته محمد اسماعیل رضوانی (پدر تاریخ معاصر ایران که خود زاده این روستا بود) برگرفته از زبان پهلوی و به معنی محل طلوع خورشید است. دلیل این نامگذاری، واقع شدن این روستا در میان دره ای شرقی-غربی است که از شرق به کوهستان باقران و از غرب به دشت خراشاد ختم می گردد. با توجه به واقع شدن این روستا در ابتدای دره، از نظر مردم محلی، اولین روستای از مجموعه روستاهای واقع در دره خراشاد می بوده که خورشید بدان می تابیده است. خراشاد گویش دیگری است از کلمه خورشید، در گویش محلی، نام این روستا خُرَشاد تلفظ می گردد.
شرایط اقلیمی
این روستا به دلیل قرارگرفتن در رشته کوه باقران، دارای آب و هوایی معتدل و کوهستانی است که به همراه سرسبزی و زیبایی و نیز وجود کوه های سبز رنگ افیولیتی، روستا، چهره ای ییلاقی و تفرجگاهی به خود گرفته است بطوری که به نام طرقبه بیرجند شناخته می شود.
زبان و فرهنگ
مردم خراشاد به زبان فارسی و گویش بیرجندی سخن می گویند. از ویژگی های این روستا، پرورش افراد موفق بسیاری در زمینه های علمی، فرهنگی و اقتصادیست.
محصولات
مردم منطقه بیشتر به کشاورزی، دامداری، قالی بافی، گلیم بافی و توبافی (پارچه بافی سنتی) اشتغال داشته و از زعفران، زرشک، عناب، توت، گردو و زردآلو، می توان به عنوان محصولات عمده کشاورزی خراشاد نام برد.
صنایع دستی
خراشاد به عنوان نخستین روستای هدف صنایع دستی کشور از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری معرفی شده است پارچه بافی سنتی خراشاد یا توبافی به زبان محلی، یکی از مهم ترین صنایع دستی استان خراسان جنوبی است که به عنوان تنها صنایع دستی این استان، نامزد دریافت مهر اصالت از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور شده و به عنوان دومین روستای جهانی ایران، با عنوان روستای جهانی توبافی (حوله بافی)، شناخته میشود.
جاذبه های گردشگری
وجود آثاری مانند قبرستان زرتشتی ها (گبرها) در نزدیکی کاریز خراشاد، قلعه و تونلهای زیر زمینی (که برای مقابله با یورش ترکمنها ساخته شده اند)، واقع شدن در ۴ کیلومتری روستای کوچ و نگاره های لاخ مزار و… بر اهمیت تاریخی منطقه افزوده است. لازم به ذکر است که قلعه خراشاد تحت شماره ۱۷۰۶۴ و در سال ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده است.
منابع:
- fa.wikipedia.org
- sk.mcth.ir
