جعفر الخواری، پسر موسی بن جعفر از شخصیت های مورد احترام شیعیان است. آرامگاه او در شهر پیشوا در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی تهران قرار دارد. بقعهٔ امامزاده جعفر شامل پلانی مربع شکل و مسقف با گنبد در زمان سلطنت شاه طهماسب صفوی ساخته شد و محراب داخلی حرم در قسمت جنوب بنای بقعه قرار دارد؛ ازارهٔ داخلی مقبره تا ارتفاع ۱٫۵ متری با کاشی های معرق فیروزه ای، مشکی، زرد و سفید بر زمینهٔ لاجوردی با نقوش اسلامی تزئین شده و در اواخر دوران پهلوی، بالای ازارهٔ داخل حرم و گنبد نیز کاملاً آینه کاری شده است. ضریح این مقبره در وسط گنبد خانه بر روی پایه ای ۳۰ سانتیمتری از سنگ مرمر سبز رنگ قرار دارد و ضریح از جنس طلا و نقره است که با مینا کاری زینت داده شده و کتیبه های آن با خط ثلث و نستعلیق نوشته و در سال ۱۳۷۱ هجری شمسی ساخته و نصب شده است؛ در پایان کتیبه ای که روی در ضریح سابق مقبره موجود است، تاریخ سال ۹۴۴ هجری قمری حک شده و در پایین کتیبه داخل حرم که به خط ثلث است، نام شاه طهماسب صفوی و تاریخ ۹۵۶ هجری قمری ثبت شده است. گنبد این بنا، ۲۱ متر ارتفاع و ۹٫۵ متر قطر دارد که به شیوهٔ دو پوش ساخته شده و فاصلهٔ بین پوش اول و دوم آن هفت متر است و بر روی پایه شانزده ضلعی با هشت پنجره است که چهار پنجره آن شیشه رنگی دارد. کاشی های فیروزه ای قسمت خارجی گنبد، با نقوش هندسی و کتیبه هایی به خط ثلث، نستعلیق و کوفی بنایی تزئین شده و علاوه بر جنبهٔ زینتی نقش عایق برای حفاظت از برف و باران دارد که در سال ۱۳۵۴ سازمان ملی حفاظت آثار باستانی آنرا مرمت و تعمیر کرده است.
ایوان غربی صحن این بنا در سال ۱۲۲۷ هجری قمری به دستور فتحعلی شاه قاجار در هنگام تعمیرات بنا اضافه شده که ابعاد آن ۷×۸٫۲۰ متر است و کف و ازارهٔ آن تا ارتفاع ۱٫۵ متری، در سالهای اخیر با سنگ مرمر پوشانده شده و پوشش سطح ایوان به وسیله گچ، سفید کاری و در قسمت طاق، به صورت رسمی بندی تزئین شده است؛ طاق ایوان به شکل جناغی ساخته شده و از پاکار قوس طاق، کتیبه ای به خط نستعلیق سفید بر روی ۵۰ لوح و ۴۵۰ قطعه کاشی لاجوردی وجود دارد که مشتمل بر ۲۵ بیت شعر از فتحعلی خان صبا است و هر مصرع آن درون کادری مشخص نوشته شده و فواصل بین کادرها را با کاشی های زرد و سبز و طرح های گل و برگ پُر کرده اند؛ بر روی آخرین کاشی از کاشی های مذکور که از نوع کاشی خشتی زمان قاجار است، تاریخ تعمیر بنا به سال ۱۲۲۷ هجری قمری حک شده است. از سال ۱۳۷۱ به این سو بناهای جدیدی به بنای اصلی اضافه شده اند. در گذشته و حال، از صحن این مکان به عنوان قبرستان استفاده می شود ولی قبور به صورت همسطح ساماندهی شده و همانند حیاط صحن های سایر امامزادگان و مساجد مناطق مختلف ایران، در وسط سطح صحن، یک حوض بزرگ قرار دارد.
شرح حال
امامزاده جعفر الخواری فرزند امام موسی کاظم (ع) و برادر امام علی ابن موسی الرضا(ع) است. گفته می شود این امامزاده در دهستان خوار و در نزدیکی مدینه زندگی می کرد و به دعوت جمعی از ساکنان همین قریه تصمیم گرفت به خدمت حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در مرو برود. او در واقع سرپرست این جمع محسوب می شد. وقتی این گروه به ایران می رسند، متوجّه می شوند که حضرت رضا (ع) توسّط مأمون به شهادت رسیده است. مأموران حکومتی در نزدیکی ساوه با این جمع درگیر شده و عدّه ای از ایشان را شهید می کنند که این اما‌زاده هم در میان همین جمع بود. ایشان پس از شهادت، در این منطقه به خاک سپرده می شوند.
امکانات بقعه
زائرسرا، کتابخانه، سالن تشریفات، صحن امام رضا، ایوان پانزده خرداد، حسینیه شهدای ۷۲ تن، موزه، دارالضیافه حضرتی، دارالحفاظ امام جواد، دارالقرآن شیخ جنید، دارالصلوه آیت الله خامنه ای، دارالشفای حاج علی حکیم، دارالتولیه شیخ خضر رازی، نقاره خانه اخ الرضا، بازار سنتی جعفریه و بوستان زائر از امکانات آن است.
منابع:
- blog.rahbal.com
- fa.wikipedia.org
- irna.ir
