یکی از آثار ملی جالب در شهرستان پاکدشت یخچال یبر داغلان است که در فاصله دو کیلومتری شمال جاده اصلی تهران–مشهد واقع شده است. این یخچال قدیمی دارای گنبدی مخروطی شکل به ارتفاع تقریبی هفت متر بوده و نمای بیرونی آن تماماً با کاهگل اندود شده و سطح داخلی آن با آجر بصورت مطبق پوشش داده شده است. محیط این یخچال ۵۴ متر است و ضخامت دیوار ها حدود ۲ متر است در گذشته قطر زیاد این دیوار باعث می شد که در تابستان یخچال خنک باشد و از آب شدن یخ ها جلوگیری شود. شعاع یخچال از داخل حدود شش و نیم متر است و مساحت داخل آن ۱۳۰ متر مربع می باشد و با عمق حدود ۸ متر که به صورت مخروطی در زمین حفر شده است گنجایش یخ فراوانی داشته است. ورودی یخچال با قوس جناغی در جبهه غربی گنبد از سطح زمین با پلکان آجری بصورت مارپیچ به کف یخچال راه پیدا می کند، این یخچال قدیمی از آثار مربوط به دوره قاجار بوده و با هزینه شخصی بانویی به نام گلین برای استفاده اهالی روستا ساخته شد. در گذشته حوضچه یخگیری از یخچال در زمستان پر می شد، یخهای آنرا قطعه قطعه کرده و داخل مخروطه افکن زمین می ریختند که انتهای آن چاهی بود و روی آنرا با علفهای تر پر می کردند؛ بدین صورت آب ذوب شده تا تیرماه باقی می ماند و یخ از طریق ساختمان جلوی آن به مردم عرضه می شد. شهرداری پاکدشت در جهت حفظ آثار ملی تاریخی و جلوگیری از تخریب این اثر مبادرت به دیوار کشی این یخچال نموده است.
جاذبه های منطقه
بقعه ملای یبر داغلان که مربوط به دوره قاجار است در تاریخ ۱ مهر ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۳۰۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. همچنین دو امامزاده نا مشخص به نام امامزاده حسن و شازده غفار در شرق یبر وجود دارد که زائر ندارد.
منابع:
- شهرداری پاکدشت
- fa.wikipedia.org
- pakdasht-news.com
- ashkannews.ir
