تنگه واشی

تنگه واشی در موقعیت جغرافیاییN355222 E524337 در استان تهران واقع است. تنگه واشی یا تنگه ساواشی مکانی با جاذبه‌های گردشگری است که در حدود ۱۵ کیلومتری شمال غربی شهرستان فیروزکوه قرار گرفته و با داشتن آب و هوای مناسب در تابستان‌ها، میزبان جمعیت کثیری از مسافران و گردشگران می‌باشد. تنگه واشی به طول حدود ۳۰۰ متر و با دیواره‌های صخره‌ای بلند به ارتفاع حدود ۱۰۰ متر محل عبور رودخانه‌ای است که از کوه‌های ساواشی سرچشمه می‌گیرد و از میان دشت می‌گذرد. در فصل تابستان که آب به کمترین میزان خود می‌رسد، عمق آن به حدی است که در برخی نقاط تا زیر زانوی شما را خیس نماید. یکی از مهمترین جذابیت‌های این تنگه، همین عبور کل مسیر از میان آب است.

برای رفتن به تنگه ساواشی در کیلومتری ۲ جاده فیروزکوه ـ تهران، پس از ورود به یک جاده فرعی و طی حدود ۹ کیلومتر، روستای جلیزجند نمایان می‌گردد. این روستا در حاشیه یک دشت سرسبز با مزارع گندم و سیب زمینی و باغات مختلف بنا شده ‌است. بعد از عبور از روستا و طی حدود ۴ کیلومتر در جاده‌ای که میان دشت و در کنار جوی‌های پر از آب زلال، احداث شده، محل پیاده روی تنگه ساوشی شروع می‌شود. بعد از عبور از تنگه اول و گذر از دشتی زیبا، تنگه دوم قرار گرفته که حدود ۲ کیلومتر با تنگه اولی فاصله دارد. این تنگه هم مانند تنگه اول چشم‌نواز است و از دیواره‌های سنگی آن در نقاط مختلف چشمه‌های آب زلال و خنک به سمت پایین روان است.

تنگه واشی عمومی بوده و بازدید از آن رایگان است. در عین حال، مسافران و بازدیدکنندگان می‌بایست هزینه‌هایی را برای پارکینگ (که به صورت خصوصی اداره می‌شوند) پرداخت نمایند. ارایه سرویس‌های بهداشتی در منطقه در حد ناباورانه‌ای ضعیف است. می‌توان ابراز داشت که به لحاظ مدیریت شهری، منطقه به حال خود رها شده است! ریختن زباله از سوی بازدیدکنندگان نیز تصاویر ناخوشایندی را در کنار مناظر زیبای طبیعی به وجود آورده است. چنانچه مدیریتی سازگار با طبیعت، تاریخچه و نیاز بازدیدکنندگان در این منطقه اختیار می‌شد، جذابیت‌های گردشگری آن دو چندان می‌نمود.

کتیبه 
تنگه واشی علاوه بر طبیعت زیبا، دارای آثار تاریخی نیز هست. یکی از سه کتیبه معروف دوره قاجار در این تنگه واقع شده‌ و دو کتیبه دیگر در چشمه علی شهر ری و تونل وانا در جاده هراز واقع شده‌اند. هر سه این کتیبه‌ها به دستور فتحعلی شاه قاجار حکاکی شده‌است. فتحعلی شاه که دوران پیش از پادشاهی خویش را در شیراز گذرانده بود، با دیدن نقش برجسته‌های آن دیار، سه نفر به نامهای حجارباشی، نقاش باشی و معمار باشی را مسئول ساخت این سه کتبیه در تهران کرد.

کتیبه واقع در تنگه ساواشی دارای ابعاد شش در هفت متر است که وقایع زمان فتحعلی شاه دور تا دور کتیبه روایت شده‌است. بزرگترین نقش برجسته این کتیبه‌ها، نقش شکارگاه با تصویر اسب، نیزه و شکارهایش است که در اطراف آن می‌توان عباس میرزا، علی قلی میرزا و علی نقی میرزا پسران فتحعلی شاه و همچنین نوادگانش را در حال شکار دید. این کتیبه که حدودا ۱۸۵ ساله‌است به گونه‌ای در دل کوه حک شده که از بارش باران و تابش آفتاب در امان بوده‌است اما صنعت گردشگری به آن آسیب وارد نموده‌است.
 

چند نکته برای کسانی که می خواهند از این طبیعت زیبا بازدید کنند:

• چنانچه به دنبال آرامش و سکوت هستید روزهای وسط هفته را برای رفتن انتخاب کنید اگر به دنبال هیاهو هیجان و شادی بودن با جمع هستید روزهای جمعه را به شما پیشنهاد می‌کنم تنگه واشی جایی است که شلوغی شما را به هیجان می‌آورد و باعث آزار شما نخواهد شد.

• از پوشیدن دمپایی جدا خودداری کنید؛ چون شما بیشتر مسیر را در آب راه می‌ روید، سنگهای نوک تیز باعث ایجاد خراش و یا درد در پای شما می‌ شوند و احتمال لیز خوردن و افتادن نیز با دمپایی بیشتر است. پوشیدن یک کفش ورزشی برای طی این مسیر راحت تر است. دمپایی شما را پا برهنه به مقصد خواهد رساند. حتی کفش معمولی نیز برای این مسیر توصیه نمیشود. بهترین کفش برای این مسیر کفش اسپرتکس است. اسپرتکس ظاهری شبیه به کفش ورزشی دارد. اسپرتکس راه رفتن روی سنگ و کوه را آسانتر میکند. کف این کفش ها عاج دار است و امکان لیز خوردن نسبت به کفشهای دیگر کمتر است. اسپرتکس ایرانی را از فروشگاههای کفش ملی یا بلا می توانید بخرید که قیمت بسیار مناسبی هم دارند. بدترین شلواری که می توانید بپوشید شلوار جین است. با خیس شدن آن راه رفتن سخت تر میشود.

• تنگه واشی مکان مناسبی برای به همراه بردن کودکان به خصوص زیر هفت سال نیست. مسیر طولانی است مجبور می‌ شوید بیشتر راه کودک را در آغوش بگیرید و در نتیجه خودتان هم خسته می‌ شوید. حتی اگر خودتان بخواهید با بچه در بغل راه روید امکانپذیر نیست. زیرا سطح سنگها نسبتا لیز است و همین که مراقب باشید خودتان سر نخورید و زمین نیافتید و باعث افتادن دیگران نشوید هنر کردید. چند اسب در ابتدای تنگه هستند که صاحبان اسب برای عبور از هر تنگه پول دریافت می کنند. با این وجود باز هم توصیه می شود به کودکان و سالمندان خانواده خود لطف کنید و آنها را با خود نبرید. اکثر افراد هنگام پیمایش تنگه جیغ می کشند. سر و صدا و جیغ، اسبها را به شدت می ترساند. بعضی از آقایون نامحترم هم هنگامی که اسب از کنار آنها رد می شود محکم به اسب می زنند و اسب بیچاره هم می پرد و در یکی از این تکانها ممکن است فرد سواره از روی اسب بیافتد.

• حتما یک یا دو شیشه کوچک آب معدنی به همراه داشته باشید.

• توصیه می‌ کنم حتما تنگه دوم را ببینید و مسیر را تا رسیدن به آبشار ادامه دهید. شما می‌توانید به پشت آبشار بروید ایستادن پشت آبشار هم تجربه زیبایی است.

• به دلیل عدم آفتابگیری تنگه‌ ها آب سرد است. بهترین زمان برای طی این مسیر مرداد ماه است. عمق آب در فصل بهار و پاییز معمولا زیاد است و بدون کمک چهارپایان امکان عبور از تنگه نیست.

• در پایان خواهش می‌کنم حتما هنگام رفتن به این مکان زیبا و بکر، کیسه‌ای جهت ریختن زباله و بطری‌ های خالی به همراه داشته باشید.
 

سوغات ساواشی

یکی از سوغاتی های روستای جلیزجند یا همان ساواشی "دوغ پنج گیاه” است.این دوغ محلی حاوی گیاهان معطر آویشن، نعناع، کاکوتی، پونه صحرایی و پونه جنگلی است. رب آلوچه و لواشک ترش هم از دیگر سوغاتی های تنگه واشی است.

همچنین دمپایی های بند دار برای راهپیمایی در آب هم از جمله مواردی است که در کمتر جای دیگری میتوانید پیدا کنید.

در تنگه واشی گیاه کمیاب باریجه که مصارف مهم صنعتی و دارویی دارد می روید. چیدن باریجه به دلیل کمیابی آن جرم است و پیگرد قانونی دارد.
 

مسیر دسترسی

تنگه واشی در 17 کیلومتری شهر فیروز کوه قرار دارد. در حرکت از سمت تهران به دماوند 17 کیلومتر بعد از فیروزکوه ، خروجی به سمت چپ هست که به سوی تنگه واشی حرکت می کند.

باید در نظر داشت مسیر تنگه واشی از سه قسمت مسیر تنگه اول تا ابتدای دشت ساواشی(حدود ۲۵۰متر)، راهپیمایی دشت ساواشی (حدود ۱۷۰۰متر) و مسیر تنگه دوم تا رسیدن به آبشار(حدود ۸۰۰ متر) تشکیل شده است.

در ابتدای پس از یک پیاده روی کوتاه مدت در سر بالایی کوه ، به ابتدای تنگه می رسیم که باید مسیر را در آب رود ادامه داد.

کلا این مکان شامل دو تنگه است که تنگه اول به "واشی" و تنگه دوم به "سا" معروف است. در انتهای تنگه دوم آبشاری با ارتفاع ۱۵ متر قرار دارد. مسیر پیاده روی از ابتدای تنگه اول طی سه بخش انجام می‌شود.

بخش اول: مسیر تنگه اول تا ابتدای دشت ساواشی (حدود ۲۵۰متر)

بخش دوم: راهپیمایی دشت ساواشی (حدود ۱۷۰۰متر)

بخش سوم: مسیر تنگه دوم تا رسیدن به آبشار (حدود ۸۰۰ متر)

اگر تمایل به ماندن طولانی تر یا حتی شب مانی در این منطقه را دارید بعد از تنگه اول دشت وسیعی وجود دارد که امکان اتراق و چادر زدن در آن وجود دارد.

منابع:
irandeserts.com
bartarinha.ir
fa.wikipedia.org
nobaharezendegi.blogfa.com