کوه مخروطی شکل تخت رستم از جنس آندزیت و سنگ های آتشفشانی به بلندای ۱۳۱۸ متر است که بلندترین کوه در جنوب غربی شهرستان شهریار به شمار می رود. در دامنه و نوک قلهٔ این کوه، آثار معماری به صورت تختگاه وجود دارد که با بهره گیری از مصالحی مانند سنگ و ملات گچ ساخته شده است. آتشکده تخت رستم به احتمال زیاد در دوران ساسانی بنیاد نهاده شد و کاربری آن برای انجام آیین آتش بود که تنها موبدان زرتشتی بدان راه داشته اند. این آتشکده از دو تختگاه (سکو) شکل گرفته است که یکی در قلهٔ کوه و دیگری در ارتفاع پایین تر جای دارد. تختگاه یکم که در فضای آزاد جای گرفته است جایگاهی بوده که روی آن آتش می افروختند و روی تختگاه دوم آیین های دینی انجام می گرفته است. در بخش پایین تر کوه، نزدیک به ۱۵ متری تختگاه پایین تر، سازه ای گنبدی شکل وجود دارد که می تواند جایگاه نگهداری آتش مقدس بوده باشد. این بنا سقفی کوتاه دارد و بلندی نوک گنبد تا کف آن ۲۳۸ سانتی متر است و دارای دو دهنه ورودی با طاق هایی به شیوه معماری ایران پس از اسلام است. در این آتشکده، آتش در حجره های وسط محوطه مدور سنگی روشن بوده و در شب از حدود صد و پنجاه کیلومتری نیز دیده می شد. این بنا قبل از ورود اعراب با اسم دیگری بوده و به احتمال زیاد به دستور موبد مازیار فوجیانا در دوره ساسانی و شاید اشکانیان (به دلیل عدم کاوش های باستان شناسی هنوز قدمت دقیقی برای آن مشخص نیست) ساخته شده است. بعد از حمله اعراب اسامی آتشکده های بسیار مهم به رستم و سلیمان تغییر یافت تا مورد تخریب اعراب قرار نگیرند.
بازمانده های آتشکده سنگی دوره اشکانی و ساسانی دربرگیرنده تخته بزرگی است که در دامنه تپه ای به بلندای نزدیک به ۴۰ متر از کف جلگه با گنبد و ایوان و اتاقی تا روزگار کنونی باقی مانده است. این آتشکده دارای حداقل سه جایگاه برای عبادت و نگه داری آتش داشته است، نخست در پایین کوه که امروزه دیگر اثری از آن نیست ؛ دومین جایگاه در دامنه کوه که به صورت کاملا مرموزی ساخته شده است و امروزه دیگر خبری از ستون ها و سقف آن نیست؛ سومین جایگاه بالای قله کوه که موبد ارشد حق ورود به آن را داشته و بعد از حمله اعراب تخریب شده و امروزه تخت سنگهای درهم ریخته آن باقی است. پلان و طراحی آتشکده های سقف گنبدی و چهار ایوانی و دو ایوانی و دور ستون و رواق سازی، بعد از ورود اعراب به ایران بر پلان مساجد و اماکن مقدس اعمال شد.
در سال های گذشته نیز در دامنه خاوری کوه تخت رستم یک جایگاه باستانی در گستره نزدیک به ۱۰ هکتار شناسایی شده است. روستای قجر تخت رستم که محل یکی از هفت خان رستم بوده در بخش جوقین در نزدیکی قلعه جوقین در دامنه کوه واقع شده است.
تخت رستم شهریار در آثار هنری
این بنا به عنوان لوکیشن فیلم مردان آنجلس در سال ۱۳۷۵ مورد بهره برداری قرار گرفت، همچنین کوه تخت رستم نیز محل بازی همین فیلم بوده است. در مجاورت این کوه فیلمبرداری ملک سلیمان نیز انجام شد.
موقعیت مکانی
این آتشکده در ۲۰ کیلومتری باختر شهریار استان تهران روی کوه تخت رستم در نزدیکی روستای قجر تخت رستم در بخش جوفین قرار دارد.
جاذبه های گردشگری شهریار
چندین تپه باستانی، چندین قلعه تاریخی، چند درخت قدیمی چند صد ساله، تعدادی گورستان تاریخی، کاروانسرا و آثار باستانی دیگر در شهریار شناسایی شده که قدمت منطقه را تا هفت هزار سال قبل نشان می دهند.
منابع:
- fa.wikipedia.org
- 09629.info
