سد لَتیان (نام پیشین فرحناز)، سدی بر روی رودخانه جاجرود است که در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی تهران و در جنوب شهر لواسان قرار گرفته است. این سد بتنی از منابع اصلی تأمین آب تهران می باشد که ۳۰ درصد از آب شرب شهر تهران را تأمین می نماید. لتیان نام یکی از روستاهای زیر آب رفته دهستان لواسان کوچک بود که نزدیک ترین آ‌نها به دیواره سد لتیان محسوب می شد. ساکنان لتیان پس از فروش اراضی خود به دولت در محله های شهر لواسان ساکن شدند. در جنوب دیواره بتنی دریاچه، مجتمع مسکونی کارکنان سد لتیان قرار دارد و در جنوب غربی دریاچه روستای مسکونی غیرمجاز نصرت آباد قرار داشت که در دی ماه ۱۳۹۱ بدستور مقامات قضایی کلاً تخریب شد و ساکنان آن که همگی مهاجر و غیر بومی بودند را به ورامین انتقال دادند.
این سد در جنوب شهر در محلی که رودخانه برگ جهان به جاجرود می‌ر یزد واقع شده و دو پارک جنگلی به نامهای لتیان و تلو دریاچه این سد را احاطه کرده اند. این سد در دره ای در میان کوه جاجرود و کوه بندک ساخته شده و در شمال آن کوه آلون قرار دارد. این سد بر روی رودخانه «جاجرود» با سطح حوزه آبریزی به مساحت ۶۹۸۰۰ کیلومتر مربع و با متوسط جریان آب سالانه به میزان ۳۵۰ میلیون مترمکعب در فاصله ۵ کیلومتری شهر جاجرود قرار دارد. این سد بتنی علاوه بر تأمین آب آشامیدنی شهر تهران، برای آبیاری حدود ۳۰ هزار هکتار زمین کشاورزی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. در سال ۱۳۳۸ مطالعات این سد آغاز گردید و در سال ۱۳۴۲ عملیات احداث آن شروع و در ۱۳۴۶ به بهره برداری رسید. تأمین آب شرب تهران به میزان ۲۹۰ میلیون مترمکعب از طریق تونل ۹٫۵ کیلومتری به تصفیه خانه تهرانپارس، تأمین آب زراعی دشت ورامین به میزان متوسط ۱۶۰ میلیون مترمکعب و همچنین تولید متوسط سالانه ۷۰۰۰۰ مگاوات ساعت انرژی برق–آبی جهت شبکه سراسری از اهداف اصلی احداث این سد بوده است. رودخانه جاجرود آبریز و تأمین کننده اصلی سد لتیان است. رودخانه های کُندرود (لوارک)، افچه، برگ جهان از دیگر آبریزهای این سد هستند. کف دریاچه سد لتیان در ارتفاع ۱۶۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. نیروگاه آبی سد دارای گنجایش ۴۵ مگاوات می باشد. نیروگاه کلان در فاصله ۲۰ کیلومتری در بالادست سد لتیان در منطقه کلان احداث گردیده است.
رودخانه جاجرود از کوههای کلون بستک در شمال روستای دربند سر سرچشمه می گیرد و شعبه های فشم، میگون، دماوند و آهار نیز در مسیر، به این رود می ریزند. کناره های رود جاجرود محل دنجی برای پیک نیک و استفاده از طبیعت، صدای آب و هوای پاک است. ماهی های موجود در دریاچه سد لتیان بیشتر کپور کراس، اسلک، ماهی سفید رودخانه‌ای و ماهی زردپر هستند. لازم به ذکر است امکان ورود به منطقه سد برای همه وجود ندارد. تنها اهالی لواسان بزرگ، روستاهای اطراف و کسانی که اجازه ورود به این محدوده را دارند، آن هم با هماهنگی قبلی می توانند به این قسمت وارد شوند. ایستگاه های قایق سواری و اسکی روی آب زیر نظر نیروی هوایی و شهرداری لواسان در کنار دریاچه مستقر هستند. اگر اهل هیجان و قایق سواری هستید استفاده از این امکانات، بسیار خاطره انگیز خواهد بود.
موقعیت مکانی
جنوب شهر لواسان، فاصله ۳۵ کیلومتری شمال شرقی تهران و ۵ کیلومتری بخش جاجرود
مسیر دسترسی
- در مسیر اول از تهرانپارس و جاده دماوند به‌سمت جاجرود بروید. بعد از رسیدن به پل جاجرود، جاده سمت شمال را که موازی با رود جاجرود است ادامه دهید. بعد از طی حدود پنج کیلومتر در جاده، به ورودی سد لتیان می رسید.
- مسیر دوم از شمال شرق تهران و اتوبان بابایی می گذرد. در این مسیر به سمت لواسان بروید بعد از لواسان بزرگ مسیر را به سمت جنوب شرقی یعنی سمت راست ادامه دهید.
جاذبه های منطقه
- اطراف دریاچه سد لتیان در قسمتی دنج، میان درختان، ساختمان مجللی وجود دارد که مربوط زمان پهلوی است. این ساختمان به کاخ شاه در لتیان معروف است. بعضی از افراد سرشناس نیز از این محل برای تفریح و تفرج استفاده کرده اند.
- سد لتیان توسط دو پارک جنگلی لتیان و تلو احاطه شده است. این پارکها از مهمترین مناطق تفریحی شمال شرق تهران محسوب می شوند. پارک جنگلی لتیان در جنوب سد واقع شده است. وسعت این پارک به ۱۰۰۰ هکتار می رسد. این پارک از شمال به سد لتیان و از جنوب به بزرگراه شهید بابایی می رسد. شما با حدود نیم ساعت رانندگی از تهران می توانید خود را به این منطقه بکر و خوش آب و هوا برسانید.
- سد لتیان به دلیل قرار گرفتن در میان کوههای جاجرود، کلون و بندک، دارای مناظر و مسیر دسترسی بسیار زیبا و چشم نواز است. وجود روستاها، آبشارها و رودخانه ها در این مسیر خود از جاذبه های این منطقه به شمار می روند. محدوده سد و دره کن همواره از اماکن محبوب برای گردشگران به شمار می آیند.
- زیبایی های اطراف رودخانه جاجرود، آبشار و روستای کمرد نیز از جاذبه های این منطقه به شمار می روند. آبشار کمرد در ۲۰ کیلومتری جاده رودهن در کنار روستای کمرد، و میان منطقه ای سرسبز قرار گرفته است. اطراف آبشار، درختان تنومند و گسترده ای روییده اند و فضای خنک و دل انگیزی را ایجاد کرده اند.
منابع:
- fa.wikipedia.org
- kojaro.com
