آسیاب آب رباط کریم یکی از منحصر به فرد ترین آسیاب های تهران از نظر معماری و وسعت بوده و می تواند سند زنده ای از چگونگی نحوه آبیاری و انتقال آب به اراضی اطراف در دوره قاجار باشد. این آسیاب دارای تزئینات آجرکاری بسیار هنرمندانه و منحصر به فرد است. از گذشته آب شهری که در زمین های رباط کریم جریان داشته وارد مجرایی با ارتفاع ۲۵ سانتی متر می شده و به این ترتیب، چرخ آسیاب را به حرکت درآورده و سپس توسط مجراهایی به خارج از آسیاب برای آبیاری زمینهای اطراف انتقال داده می شده است. فضای داخل آسیاب شامل دو اتاق و یا انباری و درگاه ورودی با دیوارهای آجری می باشد. در انتهای جبهه شمال غربی فضای مرکزی تنوره آسیاب در عمق زمین تعبیه شده است. در ضلع غربی بنا یک منبع ذخیره آب به صورت مدور و عمیق وجود دارد که محل ذخیره سازی آب و استفاده برای انداختن سنگ آسیاب بوده است. مصالح بکار رفته در ساختمان آسیاب بیشتر شامل آجر در ابعاد ۴×۲۰×۲۰ سانتی متر است که قسمتهای عمده بنا از دیوارها گرفته تا طاق و قوس ها و فضای مرکزی و دیوار مخزن ذخیره آب و تزئینات آجرکاری را دربرمی گیرد و از خشت در پوشش سقف های اطاق های درگاه ورودی و در بخش های محدودی از دیوار بیرونی آسیاب استفاده می شده است که ملاط بکار رفته در بنا شامل گِل، آهک، گچ و ساروج می باشد.
منابع:
- tehran.mcth.ir
- seeiran.ir
- fa.wikipedia.org
