حمام تاریخی محله درویش دماوند در مسیر فرهنگی شهر دماوند قرار دارد که از امامزاده عبدالله آغاز و به مسجد جامع شهر منتهی می شود. این بنا مربوط به ۴۰۰ سال پیش است. شواهد و مدارك موجود به خصوص نوع گنبد ها و قوس هاي بناي حمام تاريخي محله درويش شهر دماوند، نشان مي دهد كه قدمت اين مكان تاريخي به دوران صفوي باز مي گردد. بناي اين حمام تاريخي، مستطيل شكل است. اين بنا در جهت شمال به جنوب احداث شده و شامل دو در ورودي است كه در جبهه شمالي و جنوبي از يكديگر جدا شده اند. بخش شمالي حمام وسيع، سنتي و دست نخورده باقي مانده و مسير ورودي آن به رختكن به شكل دالاني پيچ دار ساخته شده است. بناي رختكن حمام شمالي كه با طرح چليپايي احداث شده، شامل گنبد بزرگي در وسط و چهار نيم گنبد است كه تركيب موزون و زيبايي به آن بخشيده و سه سكوي نشيمن در شمال، جنوب و غرب آن تعبيه و بدنه آنها با كاشي سفيد پوشانده شده است. گرمخانه اين حمام شامل فضايي مستطيل شكل است كه جهت شرقي-غربي داشته و دو ستون قطور امكان تعبيه طاق و تويزه ها و نگهداري سقف را فراهم نموده كه در اطراف فضاي گرمخانه سكوهايي جهت نشيمن ساخته و بدنه آن نيز با كاشيهاي سفيد رنگ همچون رختكن پوشش داده شده است. طاقهاي اين بخش از حمام داراي قوس جناغي است و قسمتهايي از آن كه در مرمت دوره هاي بعد نياز به دستكاري نداشته، داراي توازن و ايستايي بسيار خوبي هستند كه با احداث فضاي كوچكي در ضلع غربي بنا جهت رفع نياز مراجعه كنندگان به حمام، نشان مي دهد كه همگي متعلق به بيش از پنجاه سال گذشته مي باشند. این حمام که در گذشته تنها مختص به آقایان بود بعد از گذشت سالها، به دو بخش زنانه و مردانه تقسیم شد و در زمان احداث شامل بخش هایی همچون رختکن، گرمخانه، خزینه و بخش نظارت بود که بعد از تقسیم شدن حمام به دو بخش زنانه و مردانه، از حالت خزینه به حالت دوشی تغییر کرد. مصالح احداث شده در این مکان از سنگ لاشه و ملات گچ و ساروج بوده که در ابتدا سطح داخلی آن با ملات آهک اندوده شده است تا به دلیل مرطوب بودن فضا، مشکلی برای بنا ایجاد نشود. قوس های گنبدی و طاق و تویزه های بنا جناغی احداث شده و دارای توازن و ایستایی بسیار خوبی است و علت آنکه این حمام در زیرزمین احداث شده، به دلیل تامین آب حمام و دسترسی به آب چشمه بوده است.
منابع:
- شهرداری دماوند
- irna.ir
- fa.wikipedia.org
