طبيعت شوخي جالبي را براي غارنوردان تدارك ديده و يكي از بزرگترين دهانه هاي غارهاي ايران را در گودالي پنهان كرده كه براي ديدن قطر ۱۰۰ متري آن بايد به فاصله اي كمتر از بيست متري غار برسيد! غار رود افشان كه در ۱۰۳ كيلومتري شمال شرقي تهران و در رشته كوههاي البرز قرار گرفته است، طوري لا به لاي صخره ها پنهان شده كه پيدا كردن آن در اثر اتفاق و شانس ممكن نيست. اين غار در دهكده رود افشان شهرستان دماوند و در كوهستان البرز مركزي در موقعیت جغرافیایی ۳۵ درجه و ۳۸ دقیقه بر بالای ارتفاعات شمال شرقی روستا قرار گرفته و تالارهاي آن پوشيده از مواد آهكي است كه به صورت قنديلهايي از سقف غار آويزان شده اند و البته چاله هايي كه آبي زلال را از دل صخره هاي سنگي بيرون مي دهند. در برخي منابع گفته شده كه در گذشته دهانه فعلي غار پشت تيغه سنگي بزرگي قرار داشته كه حدود ۳۵ هزار سال قبل بر اثر وقوع آتشفشان در كوه دماوند شكسته شده و با ايجاد شكاف عميقي دهانه غار ظاهر شده و بعد ها بر اثر فرسايش آب وسيع تر شده است. دهانه غار بسيار وسيع و فرم آن قوسي شكل است، طول آن ۴۰ متر و ارتفاع آن به ۱۲ متر مي رسد. در گوشه بیرونی این غار چشمه ای با آب بسیار خنک و گوارا قرار دارد و دهانه غار با درخت زیبای گل نسترن و گل های وحشی «بومادران» و «افسنطین» زیباتر شده است. مسیر این غار در اثر فرسایش آب و املاح موجود در زمانی که آب به طور کامل در غار رود افشان جریان داشته، ایجاد شده است.
مشخصات غار
غار رودافشان در اثر سازوکار پدیده کارست، تشکیل شده است. از نظر زمین شناسی این غار در سنگ آهک های دوره کرتاسه به وجود آمده است. با این وجود کارشناسان زمان تشکیل غار را به دوران سوم و دوره پالئوسن نسبت می دهند.
تالار اول
دهانه اين غار بعد از غار ايوب و غار اسپهبد خورشيد، سومين دهانه بزرگ در غارهاي ايران است. بعد از عبور از دهانه بلافاصله وارد اولين تالار غار مي شويد كه از بزرگترين تالارها در غارهاي ايران است. اين تالار عظيم تاقديس بزرگي است كه به علت استحكامي كه لايه هاي آن دارد هيچ نشاني از شكستگي يا سنگ هاي سست در آن ديده نمي شود. اين تالار به اندازه اي بزرگ است كه مي توان يك آمفي تئاتر بزرگ در آن برپا كرد! شايد علت وسعت اين تالار فرسايش آب رودخانه دلي چاي در كنار فرايند غارزايي باشد؛ بدين ترتيب كه هزاران سال قبل كه دره رود افشان عمق فعلي را نداشت، رودخانه دلي چاي و يا شاخه اي از آن با دهانه غار رود افشان هم سطح بوده و آب رودخانه وارد دالان ها مي گرديد و لايه هاي سست را در مسير خود تخريب مي كرد. تعدادي ايوان كه از سنگچين ساخته شده اند و همچنين مقداري خرده سفال در انتهاي اين تالار وجود دارد. اين تالار فاقد تزئينات آهكي است.
تالار دوم
بعد از تالار اول، تالار دوم قرار دارد. بين تالار اول و دوم ديوار سنگچيني واقع شده كه طول آن ۸ متر و پهناي آن ۱.۵ متر است و در حال حاضر قسمتي از اين ديوار تخريب شده و درگاهي به عرض ۲ متر بوجود آورده كه مدخل تالار دوم را تشكيل داده است. در اين ناحيه تاقديس كوچكي با ارتفاع ۸ متر قرار دارد كه ابتداي تالار دوم است. تالار دوم داراي تاقديس به ابعاد ۵۰ در ۶۰ متر و ارتفاع ۲۰ متر است. در ديواره اين تالار يك شكاف بزرگ به چشم مي خورد. اين تالار نيز فاقد تزئينات آهكي است.
تالار سوم
ابعاد اين تالار ۴۰ در ۵۰ و ارتفاع آن ۱۵ متر است. در اين تالار تزئينات آهكي فراوان است كه در روي سقف و ديوار اين تالار چكنده هاي گل كلمي و نخودي ديده مي شود، تمام تالار پوشيده از چكيده هاي مخروطي دانه انگوري مي باشد. در طرف راست تالار دالاني به طول ۱۰ متر وجود دارد كه به اتاقي منتهي مي شود، ديوارها و سقف اين اتاق با تزئينات خوشه انگوري، گل كلمي، ستون هاي سنگي و آبشار سنگ پوشيده شده است، اين اتاق داراي دهانه ديگري است كه به انتهاي تالار سوم مي رسد.
انتهاي تالار سوم راهرويي به عرض ۲ متر و ارتفاع ۶ متر بوده كه پس از طي ۵۰ متر، استالاگميت بزرگي ديده مي شود. پس از حدود ۲۰ متر بلندترين چكيده غار به بلندي ۱۲ متر ديده مي شود. در اينجا چكنده هاي نيزه اي نيز ديده مي شوند.
معبد آناهيتا
با عبور از يك ورودي، پس از طي دالاني در دنباله مسير به عميق ترين ناحيه غار نسبت به دهانه غار مي رسيد كه ۱۵۰ متر پايين تر از دهانه غار است. پس از آن توسط يك نردبان آهني كه جهت سهولت غارنوردي تعبيه شده است به دالاني با ارتفاع ۳ متر مي رسيد كه در انتهاي آن حوضچه آبي وجود دارد كه ستوني سنگي در ميان آن قرار دارد. اين محل تالار آناهيتا نام دارد كه پس از آن تاقديسي به پهناي ۱۵ تا ۲۰ متر وجود دارد. در ادامه مسير پس از طي ۱۵۰ متر به دالان ۱۰ متري مي رسيد كه اينجا انتهاي غار است. محل انتهايي غار ۵۰ متر پايين تر از دهانه غار است.
مسیر دسترسی
براي دسترسي به اين غار بهترين راه گذشتن از جاده فيروزكوه است كه بعد از گذر از دو راهي دماوند در محلي بنام سيد آباد به جاده فرعي آسفالته اي برخواهيد خورد كه پس از طي حدود نيم ساعت رانندگي يا دو ساعت پياده روي، به روستاي رود افشان مي رسيد. از اين روستا پس از حدود ۱۵ تا ۲۰ دقيقه كوهپيمايي ساده در طول مسير غار كه البته داراي شيب زيادي است، به دهانه غار خواهيد رسيد كه درون قيف بزرگي به قطر ۱۰۰ متر جا خوش كرده و تنها از لبه همين قيف دهانه غار ديده خواهد شد! در طول مسير از پلي كه بر رودخانه دليچاي قرار دارد بايد عبور كرد، سرچشمه اين رودخانه درياچه هاي تار و هوير است كه حاصل ذوب يخچال هاي قره داغ (در خط الراس اصلي البرز) به شمار مي آيند. بطور كلي مدت زمان طي مسير از تهران تا روستاي رودافشان با اتومبيل حدود ۲ ساعت است كه تمام طول مسير آن داراي جاده آسفالت است. مسير ديگري هم براي رسيدن به غار وجود دارد كه البته مسير دشواري است اما به دیدن زيبايي آن مي ارزد. اين مسير خوراك كوهنوردان و طبيعت گرد هايي است كه به مقصد رود افشان سفر مي كنند. اين مسير از روستاي دليچاي واقع در حاشيه جاده فيروزكوه مي گذرد و در امتداد مسير رودخانه دليچاي ادامه پيدا مي كند. برای رسیدن باید مسیری حدود یک کیلومتر را در یک سراشیبی تند، پیاده طی کنید. اختلاف ارتفاع رود و دهانه غار حدود ۱۳۰متر است.
منابع:
- شهرداری دماوند
- fa.wikipedia.org
- irna.ir
