موزه موسیقی ایران

موزه موسیقی ایران یکی از موزه‌ های تخصصی ایران است که در شمال تهران قرار دارد. طرح تاسیس موزه موسیقی ایران توسط سه تن از مسئولان فرهنگی و هنری کشور، آقایان سید محمد بهشتی (مدیر عامل وقت شرکت توسعه فضاهای فرهنگی )، مرتضی کاظمی (مدیرعامل وقت فرهنگسرای بهمن و مشاور شرکت توسعه) و علی مرادخانی(رئیس وقت مرکزموسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال ۱۳۷۲ تهیه و  از سال ۱۳۷۴ و با مدیریت آقای علی مرادخانی آغاز شد و در ۲۲ آبان ۱۳۸۸ افتتاح گردید.

مدیریت این موزه را علی مرادخانی بر عهده دارد. این موزه با مساحت تقریبی ۳۶۵۰ متر و زیر بنای بیش از ۱۴۰۰ متر در سه طبقه با هدف حفظ میراث موسیقی ملی، معرفی آثار و تولیدات گذشتگان و تکریم اساتید و پیشکسوتان عرصه موسیقی دایر شده است.

پروژه‌ ای در دانشگاه هیلدسهایم برای ایجاد بانکی اطلاعاتی و دیجیتالی کردن حدود ۲۰ هزار صفحه موسیقی تولید شده در ایران در دست انجام است. این پروژه با همکاری موزه موسیقی ایران انجام شده‌ است.

بنای موزه
بنای فعلی موزه در سال ۱۳۵۱ ساختمانی مسکونی بوده است که پس از طرح تاسیس موزه‌ موسیقی، به دلیل مناسب بودن محل و فضای کافی آن، از سال ۱۳۸۲ مورد بازسازی قرار گرفت. آنچه که شاید برای علاقه‌ مندان به معماری و مرمت کشور جالب باشد این است که مکان این موزه یکی از مرمت‌ های خوب و دوست داشتنی خانه‌ای قدیمی در تهران است که با طرح تبدیل آن به موزه، اثری ماندگار در حفاظت از خانه‌ های قدیمی تهران و نمایش هنر ایرانی انجام شده است.

موزه موسیقی نیز در این مکان تاریخی در سال ۱۳۸۸ افتتاح شد. در موزه‌ موسیقی حدود ۲۴۰ ساز از ۲۰۰ نوع مختلف نگهداری می ‌شود و شامل بخش‌ های مختلفی مثل سالن نمایش سازها (سازهای کوبه‌ ای، زهی، بادی، سنتی و زهی نواحی)، گنجینه‌ موزه، آرشیو صوتی و تصویری، کتابخانه‌ تخصصی، کارگاه نمایش مراحل ساخت ساز، انبار ویژه‌ نگهداری بهینه‌ سازها، مخزن محصولات مکتوب، کافی‌ شاپ و بخش سمعی و بصری است.

بخش های مختلف موزه:

سالن های موجود در موزه با هدف شناساندن بهتر و ارائه اطلاعات دقیق در مورد سازهای موجود در این موزه به تفکیک نوع ساز، به سه بخش سازهای بادی، سازهای کوبه ای و ساز های زهی تقسیم بندی شده است.

سالن سازهای نواحی مختلف ایران: این سالن در طبقه همکف موزه قرار دارد. سازهای موجود در این سالن به سه بخش عمده ساز های بادی، سازهای زهی و سازهای خود صدا طبقه بندی شده اند.

سالن ساز های کوبه ای: که در طبقه همکف قرار دارد نیز، شامل ساز های کوبه ای "پوست صداهای یک طرفه" و "پوست صداهای دوطرفه" از اقصی نقاط ایران است که جهت بازدید مشتاقان موسیقی ایرانی به نمایش گذاشته شده است.

سالن ساز های سنتی: این سالن در قسمت بالای همکف ساختمان اصلی موزه دایر است.

گنجینه: بخشی از موزه به سازها و متعلقات و آثار نوازندگان، موسیقی دانان و پژوهشگران صاحب نام در عرصه موسیفی اختصاص یافته که جایگاه حائز اهمیتی در موسیقی ایرانی داشته اند.

نمایشگاه  تجهیزات ضبط و پخش: در این بخش به معرفی و نمایش روند تکمیل صنعت ضبط صدا و موسیقی به همراه نمونه هایی از اشیاء و ادوات این صنعت پرداخته شده است.
این تجهیزات با گذر از صنعت استوانه های فنوگراف، دستگاه های ضبط و پخش، صفحات گرامافون و بعد از آن نوار های مغناطیسی تا نوار های کاست را در بر می گیرد. در این مجموعه نمونه هایی از انوع دستگاه های فنوگراف، گرامافون کوکی، برقی، باطری دار و قابل حمل و مخصوص اتومبیل، نمونه هایی از دستگاه ضبط صفحات گرامافون تا نمونه هایی از دستگاه های ضبط سیمی و ریل کوچک و بزرگ، ضبط و پخش کارتریج و نوار کاست وجود دارد.

آرشیو صوتی و تصویری: این مجموعه فرهنگی صوتی بالغ بر ۴۲۰۰۰ ساعت آثار صوتی و مشتمل بر ۱۳۰۰۰ عدد صفحات موسیقی، ۴۵۰۰ عدد نوارهای ریل، ۱۲۰۰۰ عدد نوار های کاست و حدود ۹۰۰۰ عدد CD و DVD می باشد. همچنین بالغ بر ۲۰۰۰۰ قطعه عکس های قدیمی هنرمندان نیز در کنار این مجموعه نگهداری می شود.

موزه موسیقی از مردم نیز دعوت نموده تا در صورت داشتن هر نوع مجموعه ارزشمند و نفیس صوتی، موزه را جهت دیجیتال کردن آثار مطلع سازند.

کتابخانه: کتابخانه موزه موسیقی به عنوان بخش تخصصی، با گنجایش تقریبا سی نفر فعالیت خود را همزمان با افتتاح آن آغاز کرد. طبق برنامه ریزی، این کتابخانه به طور عام در زمینه "هنر، ادبیات و تاریخ " و به طور خاص در زمینه "موسیقی" کتاب های خود را جمع آوری کرده است تا علاقمندان، پژوهشگران، محققان و دانشجویان رشته موسیقی بتوانند در تکمیل رساله ها و پایان نامه های خود، از منابع موجود استفاده نمایند.

در حال حاضر این کتابخانه ۱۱۰۰۰ جلد کتاب دارد که ۹۰۰۰ جلد آن فارسی و ۲۰۰۰ جلد آن لاتین و مابقی آن منابع غیر کتابی و نشریات ادواری می باشد. در این راستا تعدادی کتاب های چاپ سنگی و مجموعه ای منحصر به فرد از دیوان شاعران پارسی گو نیز گردآوری شده است.

کارگاه ساخت ساز: از آنجا که روش چگونگی ساخت انوع ساز به عنوان یک فرایند مهم و تاثیر گذار در تاریخ موسیقی به شمار می آید، از این رو کارگاهی جهت نمایش مراحل ساخت انواع ساز های ایرانی در این موزه، در نظر گرفته شده است.
در این کارگاه، ساخت و مرمت ساز انجام می گیرد. در واقع افراد می توانند آغاز حیات یک ساز را از یک تکه چوب، تا لحظه ای که موسیقی با آن نواخته می شود را مرحله به مرحله از نزدیک مشاهده نمایند. یکی از برنامه های کارگاه این است که روی برخی الگو ها و احیای ساز های قدیمی کار شود که این امردارای بنیان پژوهشی می باشد. پاسخگویی به مراجعه کنندگان در زمینه ساخت سازها، کیفیت ساز، رفع مشکلات سازها، راهنمایی جهت خرید ساز و سوالاتی از این دست نیز در این بخش انجام می گیرد.

دیگر قسمتها
از دیگر قسمت های  مجموعه می توان به سالن اجرا، سالن روباز،  استودیو ضبط و اتاق تمرین اشاره کرد و در بیرون از ساختمان جهت رفاه بازدید کنند گان موزه فضایی به رستوران و کافه نیز اختصاص یافته است.

لازم به ذکر است این موزه دارای سیستم راهنمایی می باشد که مقام دوم برترین سیستم راهنمای موزه در دنیا را کسب کرده است. در جشنواره برگزار شده در بوداپست، موزه موسيقي ايران موفق به كسب نشان نقره براي بهترين اپليكيشن ساخته شده براي موزه ها شد. اين جشنواره توسط کمیته بین المللی سمعی بصری و فن آوری های جدید برای تصویر و صدا برگزار شده بود که با هدف تشویق و تشخیص تولید و توزیع محصولات سمعی بصری (صدا، فیلم و ویدئو) و فن آوری های چند رسانه ای نوآورانه (وب سایت ها، برنامه های تعاملی، برنامه های کاربردی موبایل و تاسیسات نمایشگاه خلاق و تفسیری) توسط موزه ها یا سازمان های مربوط به میراث فرهنگی و نهادهای فرهنگی در سراسر جهان انجام شده بود.

دسترسی
برای رسیدن به این موزه ابتدا باید به میدان تجریش بروید. برای رسیدن به میدان تجریش می ‌توانید از مترو تهران استفاده کنید. کافی‌ است در آخرین ایستگاه خط یک مترو، یعنی ایستگاه تجریش از مترو پیاده شوید. همچنین می‌ توانید از تاکسی ‌هایی که از تمام نقاط شهر مانند پایانه شهید نظری در میدان آزادی، به میدان تجریش تردد می‌ کنند نیز استفاده کنید. اگر قصد رفتن با اتوبوس به میدان تجریش را دارید می ‌توانید از خط BRT راه‌آهن- تجریش استفاده کنید  یا در این لیست ایستگاه تجریش از خط یک مترو را انتخاب کرده و از اتوبوس هایی که به میدان تجریش تردد می ‌کنند با خبر شده و از آ‌نها استفاده کنید. پس از رسیدن به میدان تجریش باید به خیابان دربندی (مقصودبیگ) بروید و با پنج دقیقه پیاده‌ روی به کوچه موزه رسیده و به موزه موسیقی ایران وارد شوید.

منابع:
kojaro.com
fa.wikipedia.org
cafesakhteman.com
musicmuseum.ir