پژوهش در سوابق، تحولات و کیفیت تاریخی هنر و صنعت فرش، خاصه در ایران، گردآوری و خریداری نمونه انواع قالی های دست بافت ایرانی و برگزاری نمایشگاه‌های موقت از فرش ایران و سایر نقاط جهان، از اهداف موزه به شمار می آید.
در موزه فرش انواع گلیم ها و فرش های دست بافت، با توجه به مرغوبیت و قدمت آنها و با در نظر گرفتن ویژگیهای قالی ایران از لحاظ رنگ آمیزی، طرح، نقش، بافت و تنوع مناطق قالی بافی حفظ و نگهداری میشود.
مجموعه موزه فرش ایران شامل با ارزش ترین نمونه های قالی ایران از قرن نهم هجری تا دوره معاصر است و از منابع غنی تحقیقی برای پژوهشگران و هنر دوستان به شمار میآید. معمولاً حدود 135 تخته از شاهکارهای قالی ایران، بافت مراکز مهم قالیبافی مانند کاشان، کرمان، اصفهان، تبریز، خراسان، کردستان و جز آنها، در تالار طبقه همکف به معرض نمایش گذاشته میشود.
در کتابخانه موزه حدود 3500 جلد کتاب به زبانهای فارسی، عربی، فرانسه، انگلیسی و آلمانی در اختیار هنر دوستان و پژوهشگران قرار میگیرد. همچنین بهترین کتابها و نشریات و تحقیقات مربوط به فرش ایران و قالیهای مشرق زمین به طورکلی و کتابهایی در زمینه مذهب، هنر و ادبیات ایران در کتابخانه موزه موجود است. در کنار کتابخانه، کتاب فروشی موزه نیز مشغول به کار است.
همچنین برای استفاده از بازدیدکنندگان موزه، فیلمها و اسلایدهایی در زمینه قالیبافی و گلیم و هنرهای دستی ایران در سالن نمایش موزه به نمایش در می آید.
از ویژگیهای موزه فرش قالیچه دستبافت ارزشمند و بی نظیر ایرانی، کار فرش بافان کاشان، در اندازه های 130 در 220 سانتیمتر، معروف به قالیچه میرزا کوچک خان جنگلی است که این شخصیت ملی را در لباس نظامی مسلح به تفنگ و اسلحه کمری، قطار فشنگ نمایش میدهد.
در شمسه بالای تصویر میرزا، کتیبه ای با عبارت «زنده باد میرزا کوچک جنگلی» و نام کارخانه ملامحمود دیده می شود که احتمالاً، با توجه به این عبارات، تاریخ بافت قالیچه سال های آخر دوره قاجار است.
قدیمی‌ترین فرش شناخته شده در جهان قالی 2500 ساله پازیریک است که در 1949 م‌یلادی، در جنوب سیبری کشف شد و آن را بافت ایران در دوره هخامنشی دانسته اند. آشکار است که قالی بافی در ایران در دوره هخامنشی وجود داشته و در قرن پنجم پیش از میلاد، دوره‌ای طولانی از تکامل را پشت سر گذاشته است.
قالی ایرانی پیوسته به عنوان یکی از اصیل ترین هنرها مورد توجه بوده و طیف وسیعی از طرح ها و نقوش زیبا را در برداشته است. در میان قالی ها با طرح های گوناگونی که در آنها به کار گرفته شده، قالیهای تصویری جایگاه ویژه ای دارند. بافت این قالی ها اواخر سده نهم هجری مجدداً آغاز شد و تا به امروز ادامه یافته است.
در این نمایشگاه نمونه هایی از قالیچه های تصویری شاهنامه بایسنقری به نمایش درآمده است که گوشه هایی از ادبیات، اسطوره، مذهب و فرهنگ و هنر غنی ایران را نشان می دهد. این آثار همه در کارگاه قالیبافی استاد موسوی سیرت، به یاری هنرمندان جوان ایرانی و ذوق و سلیقه استاد دنیا دیده و تکنولوژی کامپیوتری آفریده شده اند.
در واقع چند عامل اصلی را در به وجود آمدن این 26 قالیچه می توان متذکر شد: اول تهیه طرح و نقشه از روی نسخه اصلی; دوم تنظیم رنگها و عمل آوردن مواد رنگی گیاهی و شیمیایی روی پشم های مرغوب و بالاخره مهارت قالی بافان هنرمند بافنده این آثار که به مدت پنج سال مستمر، روزانه گاه تا 12 ساعت به کار بافت قالی اشتغال داشته اند. از نکات جالب این قالیچه ها همزمانی امر طراحی و بافت را میتوان متذکر شد. قالیچه ها حاشیه ندارند، اما یک حاشیه تشعیری با الهام از نقوش سنتی برای آنها انتخاب شده که هر دو قالی یک نقش مشترک دارند. در بالای حاشیه، درون کتیبه هایی نام مجلس مربوط به آن قالیچه و نام هنرمندان آمده است.
در طول سالیان دراز، در این موزه نمایشگاه های مختلفی برگزار شده که مشهورترین آنها از این قرارند: نمایشگاه طرح بته که در دی ماه 1365 بر پا شده؛ نمایشگاه سجاده ها و قالی های طرح محراب از سده دهم تا چهاردهم هجری؛ نمایشگاهی از قالی های گل برجسته از قرن هشتم هجری تا دوره معاصر و دست بافت های ارامنه ایران.
موزه فرش ایران در ضلع شمالی پارک لاله شهر تهران قرار دارد.
مطالب مشابه:
منابع:
fa.wikipedia.org
carpetmuseum.ir
hamshahrionline.ir
iranyellowpages.net
جاذبههای گردشگری شهر تهران
هتل های شهر تهران
متاسفانه بعضی از موزه هامون در همچین شرایطی هستند.
