یخچال ترشنبه

متن کامل: یخچال ترشنبه

روستاي «تُرشنبه» در شهرستان اسلامشهر استان تهران با قدمتی نزدیک به دویست سال دارای آثار تاریخی مانند قلعه، یخچال و دیگر آثار تاریخی است. قلعه و برج ‌های «باروت» با گذشت زمان از بین رفته اما تنها یخچال قدیمی این روستا به عنوان بزرگ ‌ترین یخچال قدیمی تهران با کمک میراث فرهنگی بازسازی شده و هنوز پابرجاست. یخچال ترشنبه از بناهای به جا مانده از دوران قاجار است و از آنجا که در آن زمان مالک این یخچال قدیمی زمینهای کشاورزی زیادی داشت تصمیم گرفت برای نگهداری محصولات خود این یخچال بزرگ را بسازد یعنی از این مکان برای نگهداری محصولات استفاده می‌ شد و یخ‌ هایش هم در خارج از روستا به فروش می‌ رسید. طبق گفته قدیمی‌ ها استخر کوچکی در این یخچال وجود داشته که آب از راه باریکی وارد آن شده و تبدیل به یخ می ‌شد. آب یخچال ترشنبه از قنات تأمین می ‌شد که این قنات به سبب کاهش بارندگی بعد از گذشت سالیان طولانی خشک شد و بیش از ۷۵ سال است که دیگر از این یخچال یخ بیرون نیامده است گویا مقدار یخ ‌های ذخیره شده در یخچال ترشنبه خیلی بیشتر از نیاز ساکنان این روستا بوده و این موضوع فرصتی برای کسب و کار شده بود و برخی از اهالی یخ ها را به وسیله گاری به چهارراه قهوه ‌خانه و چهارراه یافت ‌آباد منتقل کرده و به فروش می ‌رساندند.

براساس مستندات موجود در سازمان میراث فرهنگی و گردشگی استان تهران، در «علی آباد» و «رباط کریم» هم یخچال هایی وجود داشته اما یخچال قدیمی روستای ترشنبه بزرگترین و محکمترین یخچال استان تهران معرفی شده است. مساحت کل این یخدان ۴۶۰ متر مربع و زیر بنای آن ۲۰۰ متر است. این یخچال مدور با مصالح خشت و گل ساخته شده و پانزده متر ارتفاع دارد. حدود پنج سال پیش که نیمی از مخروط آن از بین رفت مسئولان شورای روستا درصدد برآمدند تا این گنجینه تاریخی را حفظ و برای ثبت آن به عنوان یک اثر تاریخی تلاش کنند و به این منظور با مالک آن (منوچهر حاج محمدی) صحبت کردند و وی نیز این یخچال را به اهالی روستا اهدا کرد. بعد از واگذاری کار بازسازی بنای تاریخی آغاز و در سال ۹۶ مرمت شد. مسئولان شورای اسلامی به دنبال آن هستند تا این مکان را به یک محیط گردشگری تبدیل کنند. در هین راستا فضای داخلی این یخچال را که بیش از ۴۰ متر عمق داشت با ورودی اش همسطح و چراغ های روشنایی در آن نصب کرده اند و قرار است این فضا به قهوه خانه ای سنتی با امکانات رفاهی تبدیل شود. اکنون بخشی از فعالیت های عمرانی این طرح انجام شده است.

موقعیت مکانی
این مکان تاریخی در شهرستان اسلامشهر، بخش چهاردانگه، دهستان چهار دانگه، روستای ترشنبه واقع شده است که در جنوب روستا و به فاصله کمی از قلعه قدیمی ترشنبه میتوانید این یخچال را مشاهده کنید. این روستا در سر راه چهاردانگه به احمدآباد مستوفی قرار دارد.

منابع: