قلعه خورموج که قسمتى از آن به نام قلعه محمد خان دشتى و قسمت دیگر آن به نام قلعه جلال خان معروف بوده در شهر خورموج قرار داد. از این بنا براى سکونت و مقاصد نظامى و دیده بانى استفاده مى شده است. شاه نشین ها و گوشواره ها به سبک سلجوقى بنا شده بودند. گچبرى دیوارها و درون اتاق ها و تزیینات اصلى قلعه بسیار جالب است و سبک بنا با بناسازى و گچبرى و طاق سازى کاخ اردشیر در فیروزآباد فارس همانند است.
حدود 150 سال پیش محمد خان دشتی حاکم دشتی قلعه‌ای ساخت که دارای چهار برج گلی بود و دیوارها و باروها گچی که به ارتفاع 10 تا 12 متر و با وسعت تقریبی 120 در110 متر مربع بود. برجی که تا به حال برجای مانده است بقایای قلعهٔ عظیمی است که به نام قلعهٔ خورموج مشهور بوده است.
در داخل قلعه مهمانخانه و قراولخانه به سبک معماری ایتالیایی و به سبک بناهای زمان صفوی ساخته شده بود که معماران شیرازی و اصفهانی کار ساختن آن را بر عهده داشتند.
برج قلعه خورموج دارای سه طبقه و یک زیرزمین است. در زیرزمین بنا سقف به شکل گنبدی و با تقارن زیبایی ایجاد شده است.این تقارن در طبقات دیگر نیز حفظ شده است. در طبقهٔ اول سقف چندان تفاوتی نکرده و تنها فرقی که کرده نقش و نگارهایی است که به ان اضافه شده است.
قلعه دارای در بزرگی رو به شمال به اندازه 4 در 5 متر بود که از چوب درختان جنگلی ساخته شده بود که به آن هشتی می گفتند و محل ورود ماشین و سواران بود.
در کوچک جنوبی محل رفت و آمد پیاده ها بود و به آن چیله می گفتند. چشمه آب روان بنگه از کنار در جنوبی قلعه می گذشت و در کنار آن محمد خان حمامی به سبک معماری دوره قاجار بنا کرده بود.
20 سال محمد خان در این قلعه حکومت کرد و سپس جمال خان دشتی در قسمت جنوب غرب آن قلعه ای گچی بسیار زیبا بنا کرد.
در اواسط دوره پهلوی اول قلعه به تصرف ارتش درآمد و پس از تخریب قسمت مهم ساختمان، تنها برج جمال خان باقی ماند.
در سال ۱۳۵۷ نیز شهرداری وقت خورموج بخش اعظم آنرا به منظور احداث ساختمان جديد شهرداری تخريب كرد.
منابع
mehrnews.com
fa.wikipedia.org
hamshahrionline.ir
tishineh.com
