بناي گور دختر يكي از قديمي ترين آثار معماري شهرستان دشتستان در استان بوشهر است كه قدمت آن به دوره هخامنشيان برميگردد. اين بناي تمام سنگي در محلي به نام دشت «پشت پر» واقع شده است.
در ميانه دشت پشت پر بنايي تمام سنگي وجود دارد كه در ميان مردم محل به گوردختر شهرت يافته است. دليل اينكه چرا اين بنا به گوردختر معروف و خوانده ميشود، به درستي معلوم نيست. بسياري از مردم بر اين باورند كه اين بنا آرامگاه دختر كورش، بنيانگذار سلسله هخامنشيان است. در حالي كه صحت ندارد، زیرا کوروش بزرگ هخامنشی حدود یک قرن بعد از قدمت این بنا متولد شده و روی کار آمده است.
گوردختر اولين بار به وسيله «لويي واندنبرگ» باستانشناس شهير بلژيكي در سال 1339 خورشيدي كشف شد. گوردختر كه قدمتش به قرن هفتم يا ششم قبل از ميلاد مي رسد، از 24 قطعه سنگ بزرگ تشكيل شده است كه در سنگها سوراخ هايي تعبيه شده و سنگها با بست هاي آهني به هم وصل شده اند.
هیچ گونه سنگ نبشته یا سنگ نگاره ای بر روی این بنا دیده نشده است، اما شباهت بسیار آن به آرامگاه کوروش بزرگ در پاسارگاد و همچنین شیوه ی معماری و به ویژه تراش سنگ های این آرامگاه سراسر سنگی به روشنی گویای این است که این اثر یک بنای هخامنشی است. شباهت این آرامگاه به آرامگاه کوروش بزرگ به اندازه ای است که هر بیننده ای در نخستین نگاه، به یاد آرامگاه کوروش بزرگ می افتد.
مشخصات معماری
کل بنا از ۲۴ قطعه سنگ در ابعاد مختلف ساخته و بوسیله بست های دم چلچله ای به یکدیگر متصل شده اند. در ساخت این بنا مانند دیگر سازه های ساخته شده توسط معماران هخامنشی هیچگونه ملاتی به کار نرفته است. بر بالای این مقبره قسمتی فرو رفتگی شبیه به یک قاب وجود دارد که احتمالاً جایگاه قرار گرفتن کتیبه ای مربوط به آن بوده است. ارتفاع واقعی بنا چهار و نیم متر است.
براي وارد شدن به داخل این آرامگاه مي بايست از ورودي آن كه با ابعاد 90 ×67 سانتيمتر است، به طور خميده گذشت و به داخل اتاق اصلي رفت. در انتهاي اتاق و در كف آن، چسبيده به ضلع جنوبي يك گودي بيضي شكل در كف سنگ كنده شده كه معلوم نيست به چه منظوري حجاري و تعبيه شده است. سقف آرامگاه به وسيله دو تخته سنگ بزرگ پوشيده شده و بر بالاي سقف سنگ ديگري به شكل نيمه استوانه كه درون آن خالي است، قرار دارد و به طرز بسيار جالب و معماري خاصي حجاري و قرار داده شده است و در دو سر آرامگاه و در قسمت فوقاني بام دو تخته سنگ بزرگ به شكل مثلث قرار دارد. پروفسور «واندنبرگ» عقيده دارد كه گوردختر مقبره «چيش پش» دوم (640 ـ 675 ق.م) يكي از اجداد كورش سوم (موسس سلسله هخامنشيان) است. از آنجايي كه گوردختر شبيه آرامگاه كورش است، گفته مي شود آرامگاه كورش در پاسارگاد به تقليد از آرامگاه يكي از اجداد او يعني «چيش پش» ساخته شده است. همچنين آرامگاه كورش كه حدود يك قرن و نيم بعد از آرامگاه «چيش پش» ساخته شده، از لحاظ تكنيك و ابعاد بزرگ تر و پيشرفته تر از آن است و اين خود بهترين دليل بر قديمي تر بودن آرامگاه گوردختر است.
مسیر دسترسی:
گور دختر در دشت «میانکوهی پشت پَر» در تنگ ارم در بخش مرکزی شهرستان دشتستان در استان بوشهر و در جاده برازجان–کازرون قرار دارد.
براي رسيدن به دشت «پُشت پَر» و ديدن گوردختر بايد با خودرو از برازجان مركز دشتستان حركت كرد و پس از عبور از شهر «دالكي» در جاده برازجان ـ شيراز به محل پل «نمازگاه» رسيد و در انتهاي اين پل وارد جاده اي فرعي شد. پس از ورود به جاده فرعي بايد از راهي پرپيچ و خم و كوهستاني گذشت و روستاهاي «تنگِ دَركش» و «رود فارياب» را نيز پشت سر گذاشت و به شهر «تنگ ارم» مركز بخش زيباي «ارم» دشتستان رسيد.
در فاصله 2 كيلومتري جنوب تنگ ارم نيز جاده اي آسفالته از راه اصلي جدا مي شود كه بايد وارد اين جاده فرعي شد و به راه خود ادامه داد و پس از عبور از روستاهاي «آقا ميراحمد» و «كفتارو» به گردنه اي طولاني به نام «گردنه تخته» مي رسيم كه با سر بالايي ها و شيب هاي تند خود به جانب دشت پشت پر كشيده شده است. دشت پشت پر تا قبل از سال 1357 خالي از سكنه يكجانشين بود و آبادي در آن وجود نداشت، اما از بعد از انقلاب اسلامي و طي سال ها عشاير مورد نظر در اين دشت يكجانشين شده و با خانه سازي روستاي بزرگي را به وجود آورده اند.
یادگاری نویسی روی بنا و ساخت و ساز خانه های روستایی در حریم درجه یک وضعیت و شکل اسفباری به این محوطه تاریخی داده است. نخستین دست‌اندازی توسط اداره برق منطقه‌ای استان با نصب تیرک چراغ برق در فاصلهٔ چهار متری آن صورت گرفت. در سال ۱۳۹۱ گزارش شد در داخل این بنا مرغ و خروس و گوسفند نگهداری می شود.
منابع:
اطلاعات شخصی
satpars.blogfa.com
abshar-news.ir
fa.wikipedia.org
