از درب گمرک بوشهر که سمت بافت قدیم سرازیر می شوی، اولین محله ای که به آن می رسی، محله دهدشتی است. اگرچه این کوی نیز مثل سایر محلات بافت قدیم مساجد معروف دیگری هم دارد، اما همیشه همه آدرس ها به همان مسجد اصلی که به نام "دهدشتی" معروف است ختم می شود، همان مسجدی که در فیلم اربعین ناصر تقوایی به تصویر کشیده شده است. آنچه از قدیمی ترها نقل شده، تاریخچه مسجد دهدشتی به ۳۸۰ الی ۴۰۰ سال پیش باز می گردد. این محله به دلیل مجاورت با دریا و گمرک که شاهراه آبی کشور محسوب می شده مهاجرینی از شهر دهدشت استان کهگیلویه و بویراحمد را میزبانی کرده که در همین مکان فعلی مسجد چادر می زدند و مجالس روضه خوانی و عزاداری خود را برپا می کردند. این رسوم برپا بوده تا این که پس از ۴۰ الی ۵۰ سال، بانوی سیده و تاجری از اهالی دهدشت، با اهدای مبلغی بنای اولیه این مسجد را به پا می کند. در بازسازی مسجد، سنگی یافت شده که در آن تاریخ بازسازی مسجد را ۱۲۵۵ هجری، یعنی بیش از ۱۸۵ سال پیش عنوان کرده است. این سنگ نوشته همچنان موجود است و در منزل یکی از معتمدین نگهداری می شود. نامگذاری این مسجد نیز با توجه به خاستگاه بنیانگذاران آن مسجد "دهدشتی" نامیده شده است.
در بوشهر قدیم، همه زندگی مردم به مسجد مرتبط بود. از عیش تا عزا و هرگونه تغییری که در زندگی مردم اتفاق می افتاد، نقطه ثقل و تصمیم گیری آن مسجد و پیشکسوتان آن بودند. این مسئله در تمام چهار محل قدیم بوشهر جریان داشت و این مسجد هم یکی از پایگاه هایی بود که در زندگی مردم به درستی نقش آفرینی می کرد. از سال ۱۳۳۶ که مرحوم جهانبخش کردی زاده (بخشو) شروع به نوحه خوانی در این مسجد کرد، به واسطه حضور ایشان مراسم این مسجد شهرت بیشتری پیدا می کند. محبوبیت ملی و مورد وثوق قرار گرفتن مرحوم بخشو نیز بر اهمیت این مسجد افزود. در آن دوره، مسجد برای هر ۳۶۵ روز برنامه داشته و تنها به محرم و صفر و رمضان اکتفا نمیشده است. در تمام سال کلاس های قرآن و نهج البلاغه و نشست های تفسیر برگزار می شده و برای هر شب حضور مردم در این مسجد برنامه خاصی در نظر گرفته میشده است.
لازم به ذکر است که بین محلات قدیمی بوشهر، تنها در محله دهدشتی، مراسم سنج و دمام برگزار نمی شود و اکثر مردم محله برای نماز و سینه زنی و خواندن دعا در ایام مختلف به مسجد می آیند. در حال حاضر به جز ۶ خانواده هیچ یک از اهالی قدیمی در این محله زندگی نمی کنند. البته قسمت عمده آنها با توجه به تعلق خاطری که نسبت به مسجد و محله خود دارند برای نماز و مراسم مختلف از نقاط مختلف شهر به همین مسجد باز می گردند.
موقعیت مکانی
مسجد دهدشتی در خیابان گمرک، بلوار دهقان در محله قدیمی دهدشتی در شهر بوشهر قرار دارد.
منابع:
- isna.ir
- iranwatching.com
