عمارت گلشن از نقاط پربازدید استان بوشهر واقع در جنوب ایران است و از برجسته ترین جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی بوشهر به حساب می آید که متعلق به دوره قاجار است. قدمت این بنا به ۱۷۰ سال می رسد. مالک این عمارت زیبا از بازرگانان و تاجران مشهور و پرآوازه بوشهر، به نام میرزا غلام حسین گلشن بوده که در این عمارت امور تجاری خود را پیش می برده و همچنین در آن سکونت داشت. بعد ها این عمارت، توسط شخص دیگری خریداری شد و در سال ۱۳۶۵ خورشیدی نیز توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری شد. میراث فرهنگی اقداماتی همچون مرمت عمارت را آغاز کرد و سعی نمود اصالت و شکل اولیه بنا تغییر زیادی ننماید. مانند تعویض در و پنجره ها که در طی سالیان طولانی، چوب صندل درون آنها پوسیده شده بود، سنگ کاری کف حیاط و کف اتاقها، تعمیر نرده های کنار راهرو طبقات بالایی و پاکسازی نمای بیرونی با رنگ سفید که باعث زیباتر شدن عمارت شد.
معماری بنا
خانه های فاخر لب ساحل بوشهر، عموما، متعلق به بزرگان شهر بود یا به عنوان خانه یا به عنوان محل کار. عمارت گلشن یکی از آنها است. معماری این بنا به سبک «بیت میلانی» است؛ این نوع از سبک معماری را در خانه های بوشهر و شهرهای مهم سواحل شمال خلیج فارس و نیز شمال سوریه می توان مشاهده نمود. در جلوی بعضی از این خانه ها راهروی ستون داری وجود دارد که از یک طرف به درِ اتاق ها و از طرف دیگری به فضای چشم نواز حیاط مرتبط است. در این سبک، سطح بام خانه ها مسطح است و در حاشیه آنها دیوارهای کوتاه مشبکی شکل نیز به چشم می خورد. مساحت این عمارت ۱۲۳۰ متر می باشد که در ۱۰۴۰ متر آن عمارت ساخته شده و دارای سه طبقه می باشد. در طبقه اول آب انبار (برکه)، حمام، دستشویی، آشپزخانه و اتاق خدمه قرار داشته است. طبقه دوم و سوم برای انجام امور تجاری و همچنین ضیافت و پذیرایی مورد استفاده قرار می گرفته است. واقع شدن عمارت گلشن در کنار ساحل باعث وزش نسیم دریا و باد شمال به داخل اتاق ها می شود. در چهار سوی عمارت، پلکان حلزونی شکل به چشم می خورد که از طریق آن می توان به پشت بام دسترسی داشت. در طبقه سوم، قسمت ضلع شمالی، اتاقی ساخته نشده و آن گوشه خالی است؛ این عمل به دلیل رساندن باد خنک شمال به داخل ساختمان بوده است. در این عمارت تعداد زیادی در و پنجره مشاهده می شود که در آن زمان باعث جریان هوا شده و مانند کولر عمل می کردند. حیاطی در مرکز عمارت گلشن وجود دارد که حوضی در وسط آن است و در اطرف اتاق های زیادی قرار دارند. این اتاقها توسط درهای دولنگه به هم مرتبط می شوند و تمامی اتاق ها دارای پنجره های چوبی بسیار زیبا می باشند که معماری بنا را بسیار منحصر به فرد نموده است. معماری این اتاق ها عموما به شکل پنج دَری است و راهرویی در میان آنها وجود دارد. تمامی عمارت از مهم ترین و اساسی ترین مصالح شهر بوشهر یعنی سنگ های مرجانی (آهکی) که از رسوبات دریایی فراهم شده و در میان لایه های آنها آثاری از گیاهان، جانوران و... به فراوانی مشاهده می شود، با ملات گچ ساخته شده است. سنگهای مرجانی با توجه به ساختار طبیعی خود در محیط های مرطوب کارکرد خوبی دارند. در و پنجره ها از جنس چوب ساج (سای) دریایی و پوشش سقف از جنس چوب صندل (چندل) می باشد.
موقعیت مکانی
این مکان تاریخی در شمال شهر بوشهر، پشت اداره بندر و حاشیه خیابان خلیج فارس (ده متر فاصله از دریا) قرار دارد. این عمارت در محله بهبهانی که یکی از بافت های بسیار قدیمی و زیبای بوشهر هست، واقع شده است.
جاذبه های نزدیک
قبل از دیدن عمارت گلشن می توانید نخست از عمارت طاهری (موزه مردم شناسی) و مسجد کوفه که فرقی اساسی با اکثر مسجد ها دارد و آن نداشتن گنبد و مناره است دیدن کنید. سپس از عمارت طیب (بنیاد ایران شناسی) بازدید کنید و بعد، لذت دیدار عمارت گلشن را که موزه سنگ است و معماری به سبک بیت میلانی دارد از دست ندهید. در آخر در فاصله کمی از آن به دیدن تکه ای از بهشت که عمارت کازرونی است بروید.
منابع:
- iranwatching.com
- intoday.ir
- bushehro.ir
