حیدرخان بندر ریگی (۱۲۴۴-۱۳۱۳ خورشیدی) فرزند خانعلی خان بندر ریگی؛ ضابط و حاکم بندر ریگ در سالهای مصادف با جنگ جهانی اول بود. در زمان حیدر خان، آبادی، عمران و توجه به امور زراعت و کشاورزی در بندر ریگ گسترش یافت. حسینیه بزرگ حیدر خان که در ایام سوگواری خامس آل عبا و شهدای کربلا در آن به عزاداری می پرداخت، هنوز هم در بندر ریگ قابل استفاده است. مراسم تعزیه خوانی ایام عاشورا از زمان حیدر خان در بندر ریگ مرسوم شد و تا امروز هم هر سال این مراسم باشکوه در میدان طاق، رو‌بروی خانه غلامحسین خان حیات داوودی برگزار می شود. مراسم تعزیه خوانی اکثرا در میدان طاق است. حیدر خان در شیراز در گذشت و آرامگاه وی در شهر قم قرار دارد. مرحوم سید محمد ابطحی به عنوان خادم اهل بیت در حسینیه خان به خدمت مشغول بود و بعد ها مدیریت و بانی حسینیه احمدی بندر ریگ را عهده دار شد و امروزه فرزند ایشان سید مرتضی بانی حسینیه است.
آیین های زیبای بندرریگ از جمله نمایش تعزیه روز عاشورا قابلیت معرفی به سراسر کشور و ثبت ملی را دارد. مردم بندرریگ از سالیان دور به هنرهای آیینی و آواهای محرم و صفر از جمله تعزیه و ریاض خوانی علاقه خاصی داشته که تاکنون نیز تداوم دارد. تعزیه در این بخش منحصر به فرد و بر پایه تک گویی است که برخلاف تعزیه هایی که در سراسر کشور اجرا می شود موافق خوانی و مخالف خوانی ندارد. با توجه به تک گویی تعزیه خوانان و شخصیت های جداگانه اجرا کننده، هماهنگی و پیوستگی خاصی در تعزیه این بندر برقرار است. آواهای ریاض خوانی نیز در این بندر میراثی ناملموس و اصیل از گذشته های دور است که به شیوه ای متفاوت از استان بوشهر برگزار می شود. حدود ۲۵۰ نوای خاص ریاض خوانی وجود دارد که بخشی از آن در این بندر از دیرباز در ایام محرم و صفر قرائت می شود. نمایش تعزیه در بندر ریگ قدمتی بیش از ۱۰۰ سال دارد. قدیمی ترین کتاب ریاض خوانی مربوط به ۲۵۰ سال پیش و چاپ بمبئی است که در حسینیه خان نگهداری می شود.
معماری
معماری حسینیه خان به سبک بیت میلانی است. این نوع از سبک معماری را در خانه های بوشهر و شهرهای مهم سواحل شمال خلیج فارس و نیز شمال سوریه می توان مشاهده نمود. در جلوی بعضی از این خانه ها راهروی ستون داری وجود دارد که از یک طرف به درِ اتاق ها و از طرف دیگری به فضای چشم نواز حیاط مرتبط است. در این سبک، سطح بام خانه ها مسطح است و در حاشیه آنها دیوارهای کوتاه مشبکی نیز به چشم می خورد. بنای حسینیه دارای درهای متعددی روبه دریا است و مصالح آن ملات به کار رفته شامل ساروج، پوشش ساروج و سنگهای اسفنجی است که شامل فسیل ها، گوش ماهی، مرجان و صدف های دریایی است. نمای بیرونی بنا در حال حاضر از گچ و پوشش سقف آن از چوب صندل (چندل) نوعی چوب مخصوص است که از هندوستان و مومباسا می آورده اند، ساخته شده است.
منابع:
- iranwatching.com
- seeiran.ir
