در سی کیلومتری جنوب غربی شهر ارکواز ملکشاهی روستایی به نام گنبد وجود دارد که مرکز دهستان «چمزی» است. مقبره پیر محمد یا «پیر مامه» در این مکان واقع شده است. بنا به قول معتمدین غلامرضا امیر جنگ والی لرستان و پشتکوه در سال ۱۳۰۴ هجری شمسی ساختمان قدیمی آنرا برای اولین بار احداث نموده اما برخی منابع قدمت بنای اولیه را به دوره صفوی نسبت می دهند. مصالح بنا از سنگ و گچ بوده و از قراین چنین می آید که معماری آن بنا دارای گنبد دو پوش و دو مناره بوده و نمای بیرونی گنبد و مناره هایش با کاشیهای اصفهانی تزئین شده بود. بنای قدیمی در سال ۱۳۶۲ هجری شمسی به طور کلی تخریب و از بین رفت و بنای فعلی بقعه در ۱۳۶۴ هجری شمسی احداث گردید. این بنا همانند دیگر بنا های نوساز استان از یک چهار طاقی تشکیل شده که گنبدی دو پوش بر روی آن قرار گرفته و شبستانی با هشت گنبد کوچکتر اطراف آن را احاطه کرده است. بنای فعلی دارای سه در ورودی در اضلاع شرقی و غربی و شمالی می باشد. در ورودی اصلی در داخل ایوانی در ضلع شمالی بنا قرار دارد و در دو طرف ایوان دو مناره بلند وجود دارد. کتیبه ای از آیات قرآن کریم دور قسمت فوقانی بدنه بنا را در بر گرفته است. ایوان و گردنه استوانه ای گنبد کاشیکاری شده و کاشیکاری سایر قسمتهای بنا از جمله گنبد و مناره ها در دست اقدام است. آرامگاه درست زیر گنبد دو پوش و در وسط چهار طاقی قرار گرفته و بر روی آن ضریح جدیدی نصب گردیده است. بنا بر اعتقاد مردم، سید محمد عابد در فاصله سالهای ۲۳۲ تا ۲۴۷ که سادات علوی مورد بی مهری و غضب متوکل قرار گرفته بودند به این منطقه مهاجرت نموده و مدتی در اینجا تحت حمایت دو برادر به نامهای مطهر و قلندر که در محل ساکن بودند زندگی کرده و سپس از دنیا رفته است.
موقعیت مکانی
این بنا در ۲۸ کیلومتری جنوب غربي شهر اركواز ملكشاهي به مهران در روستای گنبد واقع شده است.
منابع:
- ilam.irib.ir
- ilam.shamstoos.ir
- emamzadegan.ir
