در جنوب شهر آبدانان، بر روي تپه اي مشرف بر قلعه باستاني پشت قلعه که از آثار باستاني دورة ساساني است و بين دو رودخانة شور آب كه از رشته كوه كبير كوه سرچشمه مي گيرد، بقعة سيد صلاح الدين محمد واقع شده است. دوران حیات امامزاده سید صلاح الدین محمد احتمالا بین سده های ۲۰۰ الی ۳۰۰ هجری قمری بوده و اسناد موجود وی را از نوادگان امام محمد باقر معرفی کرده است.
بناي امامزاده سيد صلاح الدين محمد بر نقشه مستطيل شكل ساخته شده است و داراي گنبد دوپوش با گنبد مضرس (درچين) بيروني و گنبد نيم كروي داخلي است. به گفته کارشناسان ساختار گنبد برآمده اين بناها در تاريخ معماري بي نظير و در هنر اسلامي بدعت به شمار مي آيد و نمونه هايي كه از آنها باقي مانده اند که مربوط به قرون ۱۲ تا ۱۴ ميلادي مي باشند. بدنه بنا از دو قسمت بدنه قديمي و الحاقات جديد تشكيل شده است. بدنه قديمي شامل دو قسمت اتاق ورودي و اتاق مقبره (گنبد خانه) است. قسمت الحا قي نيز شامل يك شبستان كه سه طرف بنا را در قسمتهاي غربي، شرقي و جنوبي احاطه كرده و دو اتاق در گوشه هاي شمال شرقي و شمال غربي بنا و نیز يك ايوان ورودي با دو رواق در طرفين آن در ضلع شمالي مي باشد. جهت قبله در اين بنا پانزده درجه به طرف جنوب غرب است. مصالح به كار برده شده در بنا در قسمتهاي مختلف متفاوت است. در قسمت قديمي بنا بدنه با قلوه سنگ و گنبد بيروني آن با آجر و پوشش خارجي بنا از گچ بوده است. قسمت الحاقي بنا نيز از مصالح امروزي مانند آجر، ماسه، سيمان و آهن ساخته شده است. در اطراف امامزاده سید صلاح‌الدین محمد، قبرستانی با قدمت دویست ساله وجود دارد که قبور اکثر اموات مردم این شهرستان در آن جای گرفته اند و می توان نقوشی مانند بز کوهی، تفنگ، شانه، مهر، تسبیح، قلیان و ابریق را روی سنگ قبرهایش دید.
منابع:
- ilam.irib.ir
- kojaro.com
- shahrmajazi.com
