آرامگاه سید حسن الحسینی مشهور به سید واقف دارای برجی مرتفع و هشت ضلعی با گنبد دوپوش و فیروزه رنگ و زیبا است که رهگذران را به بالای تپه می کشاند. تپه ای را که بقعه در آن واقع شده حصاری خشتی و قدیمی و ضخیم محصور کرده که به مرور زمان، قسمتی از حصار و آثار قلعه آن تخریب و به جای آن مدرسه ای ساخته شده است. کتیبه ساقه گنبد به خط کوفی بنا شده و موقعیت بنایی بقعه چنان بوده که اگر از بالای بام یا پایین دیوار آن به طرف شمال شرقی نگاه کنید، محله افوشته و باغستان های آن در گودالی به نظر می رسد و در مسافت های دور دست کوهستان هائی که در سراشیبی رو به کویر قرار دارد ابهت و عظمت فراوان به این محل می بخشد. گنبد به صورت برجی ۸ ضلعی آجری و فاقد تزئینات کاشی کاری و گچبری بوده و طول هر یک از اضلاع خارجی آن در حدود ۳.۵۷ متر و هر ضلع دارای طاق نمای جناقی تزئینی است که عرض طاقنما ۲.۲۵ متر است. گنبد که رو به شمال شرقی دارد دارای ایوانی است به ابعاد ۲.۵ در ۳ متر با طاق رومی نسبتا مرتفع که بلندی آن تا هره در حدود ۷ متر است. دیوارهای ایوان نیز در طرفین هر یک دارای ۲ طاق نمای تزئینی در ۲ مرتبه بوده که طاق نمای پایینی به عرض ۸۳ سانتی متر و طاق نمای بالایی که در حدود ۱ متر بالاتر قرار گرفته دارای عرض دهنه ای در حدود ۱ متر است. ورودی گنبد که در انتهای ایوان قرار دارد در حدود ۶۰ سانتی متر از کف ایوان بلند تر و دارای طاقی هلالی شکل با عرض دهنه ۱.۳۳ متر بوده و محیط ساقه گنبد در حدود ۲۱.۵ متر و ارتفاع ۲.۵ متر است. شکل داخلی گنبد عبارت است از یک ۸ ضلعی با طول هر ضلع ۲.۶ متر که هر یک از اضلاع با طاق نماهایی تزئین یافته و سقف گنبد در پایه ۸ ضلعی و اندکی بالاتر به ۱۶ طاقچه کوچک گنبدی نیمکره شکل تقسیم می شود و سپس دایره ای بر آنها استوار شده که قاعده و پایه گنبد بقعه است.
پیرامون زندگینامه سید حسن الحسینی یا همان سید حسن واقف، باید گفت که در سال ۷۸۶ هجری قمری، خداوند فرزندى به میر شرف الدین حسین فرزند ابومحمد افوشته اى عطا فرمود که نامش را سید حسن نهادند و سپس به تاج الدین ملقب شد. چون دوران خردسالى را پشت سر نهاد پدر، او را به مکتب پیر روشن ضمیر بابا شیخ على عارف بزرگوار نطنز رهنمون گردید تا به کسب علوم متداول زمان بپردازد و به عالم بى پایان عرفان نیز آشنایى حاصل کند. زمانى چند سپرى شد، سید حسن چون ستاره اى در مکتب استاد درخشید و علاوه بر دانش هاى معمول زمان، در عرفان نیز پیشرفت کرد و به مقام والایى رسید. وی ازدلبستگی هاى دنیوى چشم پوشید و تمام دارایى خود را به سال ۸۵۷ هجرى قمرى وقف کرد و مردم زمان نیز کارهاى خیر او را معرف او قرارداده و به سید واقف مشهور شد. سید واقف با یازده واسطه به امام سجاد (ع) نسب مى رساند و سید حسن حسینى یا تاج الدین حسن به طور آشکار به تبلیغ مذهب تشیع پرداخت و براى اینکار نه تنها از وجود سخنرانان بهره گرفت، بلکه تبلیغ تشیع را با صرف هزینه زیاد، با پذیرایى از مردم توام ساخت. نکته جالب توجه اینجا است که سید واقف در جوانى، یعنى در سن ۴۲ سالگى آرامگاهى براى خود بنا کرد و ۳ سال پس از ساخت آرامگاه، مسجد افوشته را ساخت و سالیانى چند سپرى شد تا سید واقف به دوران کهنسالى رسید. در این زمان که بیشتر خواست هاى معنوى و نیات خداپسندانه خود را برآورده شده دید به فکر احداث خانه اى برای سکونت خود افتاد و چه بسا که به هنگام نهادن نخستین سنگ بنا سرنوشت بعدى خانه را منظور نظر داشته و اکنون از این خانه تنها سردر خانقاه وی در حسینیه افوشته نطنز باقی مانده است. هم اکنون مجموعه تاریخی افوشته نطنز از قرار گیری نه اثر تاریخی زیبا در کنار هم تشکیل شده است. از آثار باقی مانده علاوه بر بقعه سید واقف می توان به مسجد جامع افوشته، خانقاه، حمام افوشته، شربت خانه و وقفنامه اشاره کرد.
موقعیت مکانی
نطنز، خیابان شهید مطهری، محله افوشته
منابع:
- شهرداری نطنز
- fa.wikipedia.org
- seeiran.ir
