خانه نوریان از خانه های تاریخی متعلق به اواخر قاجار و اوائل پهلوی اول است که در فضایی به مساحت ۱۱۶۳ متر مربع گسترش یافته که دارای یک قسمت اصلی با مساحت ۸۰۰ مترمربع و خلوتی ۴۰۰ متر مربعی است که حدود ۱۲۰ سال پیش در محله نصیر شهر نجف آباد به عنوان یکی از نقاط قدیمی و اعیان نشین به همت مرحوم سید حسین نوریان ساخته شده است. بخش اصلیِ دارای شاه نشین و بخش خلوت جنبی در شرق آن می باشد. ورودی اصلی خانه از طریق هشتی بزرگی مفروش شده با سنگ های قلوه ای به مساحت ۱۶ متر مربع در ضلع جنوبی خانه قرار دارد که با پیچشی شرقی و متناسب با معماری بومی ایران، دسترسی به حیاط اصلی بخش مرکزی خانه را ممکن می سازد. به سبک خانه های فلات مرکزی ایران، باغچه های قرینه در طرفین حیاط حد فاصل فضای ورودی با فضای مسکونی درونی را به خود اختصاص می دهد که حوض سنگی به شکل قلب زیبایی خاصی به این فضا داده است. در ضلع جنوبی خانه شاه نشین قرار دارد که سر ستون هایی با تزئینات گل های ختایی و چدنی به سبک کورنتی، پنجره های بازشو با شیشه های الوان، سقف تزئین شده با تزئینات گره هندسی هشت و سرمه دان و شومینه گچبری از ویژگی های این بخش از خانه می باشد. بین بخش اصلی و خلوت خانه، مجموعه فضاهایی به شکل اتاق اندرونی تعبیه شده که مخصوص اقامت تابستانی اهالی بوده است. دو باغچه قرینه، حوض هشت ضلعی، سه دری با پنجره های تزئین شده با شیشه های رنگی نیز از بخش های زیبای بخش خلوت خانه است. آشپزخانه (مطبخ)، اتاق چاه آب، زیرزمین با تاق ضربی، مسیر دسترسی پشت بام، اصطبل نگهداری حیوانات و ... از دیگر قسمت های این مکان تاریخی است که در سال ۱۳۹۴ توسط شهرداری نجف آباد مورد تملک واقع شده است و روند اجرای مرمت واحیا آن توسط شهرداری به سازمان بهسازی ونوسازی واگذار گردید و هم اکنون از زیر مجموعه های سازمان رفاهی و تفریحی می باشد و بعنوان مکتب خانه علوم خواجه نصیرالدین طوسی فعالیت می کند. در این مکتب خانه همزمان با فراهم شدن بستر نمایش و آموزش شگفتی های دنیای علم، ماهیت تاریخی خانه نیز به عنوان یک جاذبه گردشگری حفظ شده است.
موقعیت مکانی
این خانه در بافت تاریخی نصیر واقع شده که اکنون به نشانی خیابان گلبهار نبش کوچه خواجه نصیر الدین طوسی، کوچه شهید معین در محدوده منطقه دو شهری شناخته می شود.
منابع:
- shora.najafabad.ir
- injaisfahan.ir
