مسجد جامع نایین

متن کامل: مسجد جامع نایین

مسجد جامع نائین به عنوان یکی از قدیمیترین مساجد کشور و وجود ویژگیهای خاص و مهم معماری موجود درآن ، این مسجد را در ردیف مهمترین بناهای تاریخی مساجد کشور قرارداده است . بنای اولیه مسجد جامع نائین متعلق به قرون دوم تا چهارم هجری می باشد در کتاب مرأۀ البلدان ذکر گردیده ، این بنای تاریخی به دستورعمربن عبدالعزیزاموی ساخته شده است . سبک ساخت این مسجد شبستانی و بسیار شبیه و قابل مقایسه با مسجد تاریخانه دامغان می باشد. مسجد جامع نائین دارای شاخصه های خاص و ویژه ای بوده که بر اهمیت آن افزوده است.

گچبریها : گچبریهای بسیار زیبای محراب ، بالای محراب و سه ستون روبروی آن می باشد ، این گچبریها الگوی گچبری ایرانی بوده و تأثیر معماری ایرانی بر هنر اسلام را می توان درگلهای دوازده پر، ستونهای تزئینی و نقوش گیاهی و هنری موجود در آن مشاهده نمود
براساس مقایسات انجام شده گچبریهای موجود مسجد متعلق به دوران آل بویه بوده و حدوداً هزار سال بدون هیچ دخل و تصرفی هنوز هر بازدیدکننده را به خود جذب می نماید.
در قسمت بالای محراب و در گچبریهای آن دوکتیبه را به خط کوفی مشجری می توان ملاحظه نمودکه آن شامل آیات قرآنی سوره نمل و توبه می باشد.

منبر: یکی ازآثار مهم موجود در مسجد جامع نائین وجود منبر چوبی و تزئین شده با هنر منبت و بسیار زیبا در مجاورت محراب می باشد.
در سمت چپ منبر و در قسمت فوقانی آن کتیبه ای وجود دارد که تاریخ منبر متعلق به 711 هجری قمری ساخته شده با نام شاه محمود کرمانی و واقف آن به نام ملک التجار دیده می شود که با این اوصاف ساخت منبر که متعلق به قرن هشتم و حدوداً هفتصد سال قدمت دارد.
ساخت این منبر از تکنیک کام و زبانه و چفت و بست استفاده شده و هیچ گونه میخ فلزی در آن بکار نرفته است البته در دوره های بعدی بستهای فلزی را در بعضی نقاط آن می توان ملاحظه نمود .

معماری: سبک ساخت مسجد جامع نائین معروف به سبک شبستانی و ستونه ای بوده و فاقد ایوان و گنبد و به صورت تک مناره می باشد.
شکل کلی بنا شامل صحن یا حیاط در مرکز بوده و ستونها و رواقها در اطراف آن می باشد. از ویژگیهای مهم معماری مسجد می توان به ستونهای متنوع آن با اشکال مختلف استوانه، مربع، چند ضلعی و ... یاد نمود که در سراسر مسجد قابل ملاحظه می باشد .
در بعضی از قسمتهای مسجد نمونه هایی از دیواره های اصلی نیز یافته شده که شامل خشتهای خام با ابعاد38×38×10 می باشد که در دوره های مختلف با کاهگل ، گچ و گل سفید در چند نوبت نمای آن را شکل داده است .
از ویژگیهای مهم معماری مسجد جامع نائین کمر پوشهایی در طرف چپ و راست محراب بوده که در دوره های بعدی به این مسجد الحاق گردیده است .
این الحاقات جهت استفاده بانوان در مراسم و مجالس ساخته شده و تهیه گردیده که از نظر ساخت به صورت مسطح ساخته شده است .
از ویژگیهای مهم معماری مسجد زیر زمین و یا سرداب مسجد بوده که در ساخت آن از تکنیک کنداستفاده شده و تماماً در دل زمین حفرگردیده است .
از دیگر بخشهای معماری مسجد وجود پایاب و وضوخانه بوده که در قدیم از طریق آب قنات تأمین می شده است .

تک مناره مسجد جامع نائین با بیش از 28 متر ارتفاع به صورت هشت ضلعی از دورترین نقاط اطراف شهر قابل مشاهده می باشد .

این مسجد 6 ورودی داشته که یکی از ورودی های اصلی آن دارای تزئینات بسیار زیبائی بوده که متعلق به دوره ایلخانی می باشد .

در شمال مسجد شبستان زیبائی وجود دارد که بادر نظرگرفتن معماری دوره های قبلی در دوره قاجار با معماری کاملاً متفاوت به این مسجد الحاق و اضافه گردیده است .

این مسجد به شماره 144 در سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و سالیانه بیش از هزاران گردشگر داخلی و خارجی از آن بازدید می نمایند.

سالانه بیش از سی هزار نفر از این بنای تاریخی بازدید می کنند که بازدیدکنندگان از این بنا از کشورهای مختلف اروپائی، آمریکائی، آسیایی، آفریقائی بوده که بیشتر آنان از کشورهای آلمان، فرانسه، اسپانیا و... بوده است.