مسجد جامع تاریخی محمدیه در محله محمدیه شهر نائین در میدان بالای این محل قرار گرفته و متعلق به قرون چهارم و یا پنجم هجری است. این مسجد به صورت دو ایوانی است و با صحن یا حیاط در مرکز و رواقها دراطراف ساخته شده است. در قسمت جبهه قبله رواق به صورت عمیق بوده و گنبدی کوچک آجری بر بالای محراب ساخته شده است. در دو سوی اضلاع شمال و جنوب حیاط، رواقها به صورت دواشکوبه ساخته شده که احتمالا” از قسمتهای بالا جهت استفاده برای خانمها ساخته شده است. در سمت چپ و درست روبروی ورودی اصلی به صحن راه پله ای قرارداشته که پس از عبور از آن به پایاب قناتی که جهت وضوخانه ساخته شده می رسیم که هنوز پایاب و قنات آن فعال و مورد استفاده می باشد. در سمت چپ راهرو اصلی به داخل مسجد، شبستانی زمستانه که احتمالا” در دوره های بعد الحاق گردیده ساخته شده و قسمت بالای آن نیز به عنوان مهتابی جهت استفاده در فصول مختلف سال استفاده می شده است. سردابی زیرزمینی نیز در زیر صحن یا حیاط مسجد وجود داشته که ورودی آن در راهرو اصلی مسجد قراردارد. این زیرزمین به صورت هشت ضلعی و با نماکاری بسیار زیبا ی آجری ساخته شده و در وسط سنگ مرمری جهت تأمین نور سرداب تعبیه شده است. مهمترین ویژگی تزئینی و هنری مسجد جامع محمدیه، تزئینات مقرنس و یزدی بندی آن است كه در ایوان روبروی قبله انجام شده و همچنین تزئینات محدود و نقاشی های قسمت محراب آن است كه در دوره قاجار انجام شده است. با توجه به اینكه این مسجد جزو قدیمی ترین مساجد شهرستان نایین به حساب می آید احتمال اینكه این مکان كاربری دیگری قبل از اسلام داشته و بعدا به مسجد تبدیل شده زیاد است، وجود حفره هایی در اطراف زیرزمین این مسجد نشانه ای از این امر است.
منابع:
- naeincht.ir
- yjc.news
- fa.wikipedia.org
