شاه لولاک نام آبشاری دائمی است در نزدیکی شهر چرمهین از شهرستان لنجان در استان اصفهان. این آبشار نزد مردم محلی به نامهای شالورا، شاهلورا، شالوران نیز نامیده می شود. میزان آبدهی آبشار شاه لولاک در طول سال متفاوت ولي دائمی است. در فصل بهار آبشاری فصلی که در منطقه به هلکی" Holoki" معروف است از دل یک دیواره سنگی به ارتفاع نود متر نیز سرازير ميشود. آبشار شاه لولاک که در ۳۲ درجه، ۱۷ دقیقه، ۵۶ ثانیه شمالی و ۵۱ درجه، ۹دقیقه و ۱۰ ثانیه شرقی قرار دارد، در کوهی به همین نام از سلسله کوه های رخ در زاگرس مرکزی واقع شده است و ارتفاع کوه از سطح آبهای آزاد دو هزار و هفتصد و پنجاه متر است. میزان آبدهی آبشار شاه لولاک در طول سال متفاوت است ولی آبشاری دائمی است. منحصر بفرد بودن این آبشار از این جهت است که بصورت چشمه پرآب و خروشان از قلب دیواره مرتفع کوه با شیب منفی سرازير می گردد در صورتی که اغلب آبشارهای ایران به صورت جوی روان از روی سطح سرازیر میشود. در زمستان آب این آبشارها به صورت قندیلهای زیاد و قطور یخ به ارتفاع ۷۰ متر تشکیل میشود. آب آبشار در قسمتی که نزد مردم محلی به حوض معروف است روی زمین آرام میگیرد. بقایای حوض قدیمی به صورت تخته سنگهای بزرگ و حجاری شده مشهود است. در اطراف آبشار تعداد زیادی آبچکان نیز وجود دارد و قسمت زیرین آبشار دائمی با قندیلهای عظیم نمکین به طرز باشکوهی آراسته شده است. آبشار شاه لولاک از روی قندیلهای عظیم آهکی پوشیده از خزه پایین میریزد و با توجه به ارتفاع زیاد آبشار، آب هنگام ریزش با هوا مخلوط شده و در برخورد با قندیلها بصورت قطرات بارانی و شبنمی ریز به زمین پاشیده میشود و این خود از جاذبه های این آبشار به شمار می آید. سطح بیرونی این قندیلها با خزه و جلبک پوشیده شده که به زیبایی آن می افزاید. در پایین آبشار شاه لولاک مجموعه های تفریحی و ورزشی دایر است که گردشگران زیادی را به این منطقه جذب میکند. طرح جامع منطقه نمونه گردشگری آبشار شاهلولاک چرمهین در سال ۱۳۹۱ تهیه و به تصویب کارگروه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان رسیده است. امکاناتی از قبیل فضاهای ورزشی، تفریحی، محل اقامت موقت، فضای سبز، رستوران، پارکینگ و آمفی تئاتر در این منطقه گردشگری در حال اجرا می باشد.
چهل دختران
قسمتی از آبشار شاه لولاک به چهل دختران معروف است که حفره ای سنگی در زیر آبشار هولوکی به شکل یک غار کوچک است و یک چشمه دائمی دارد که درختی در آن روییده است. براساس داستانی محلی، چهل دختر معصوم از ترس جان خود به این مکان پناه می آورند و در آن از صاحب لولاک عاجزانه می خواهند که جانشان را از خطر محفوظ دارد، به همین خاطر کوه آنها را در خود جای می دهد و از آن پس این مکان بسیار محترم و مقدس شمرده می شود. از شهرهای اطراف بسیاری دختران دم بخت یا زنان نازا در این محل نیت و نذر و دخیل و نشان می بندند و برخی نیز به خواسته خود رسیده اند.
نقش فوکلوریک شاه لولاک
آبشار شاه لولاک در گذشته نزد مجاوران آن بسیار مقدس و محترم بوده است. آبشار به صورت خاص و حتی درختان طاق اطراف آن، مقدس و صاحب اعجاز و مؤثر در رفع مشکلات و درمان بیماریها محسوب می شد. مردم محلی به آفریننده شاه لولاک سوگند یاد می کردند و نذر و نیاز، دخیل بستن به درختان و روشن کردن شمع در چهل دختران این منطقه مرسوم بود. قطع درختان، پایمال کردن بوته ها و آلوده کردن آب گناهی بزرگ بوده و مرتکب آن مشمول غضب خالق شاه لولاک قرار می گرفت، حتی بیم آن می رفت که چوب قطع شده از درختان شاه لولاک در خانه فرد به ماری خشمگین تبدیل شود یا کوه بر سر کسی که نوشیدنی حرام بنوشد سنگ بریزد. این اعتقادات صاف و بی پیرایه مردم سالها حافظ زیبائیها و دوام شکوه و عظمت شاه لولاک و پاسداشت طبیعت بی نظیر آن بوده است.
آیین شالورا جاری
مراسم آئینی شالورا جاری پس از گذشت هفتاد روز از نوروز و هر سال در روز هشتم خرداد و همزمان با آغاز دوره گرما در این منطقه انجام می شد و از فراگیرترین مراسمی بود که به تقدس و نقش آفرینی این مجموعه بی بدیل کمک می کرد. برای برگزاری این آیین هرسال در روز شصت و نهم سال توسط دشتبان محل فراخوان جار زده می شد و زمان فرارسیدن آیین به آگاهی مردم می رسید. هرکس به فراخور توانایی خود، خورش یک یا چند روز خود و خانواده را مهیا می کرد، هر تیره و تباری بخشی از حوزه کنار آبشار را برای اسکان و اتراق خود و فامیل با عنوان یورت آماده نموده بود. (واژه یورت یا یورد در زبان مغولی به محل اتراق و سکونت (تابستانی) گفته می شود.) اسکان هر طایفه صرفاً در یورت فامیلی انجام می شد و هرگز هیچ یورتی خالی نمی ماند چرا که اجرای مراسم شالورا جاری واجب و برگزاری هر چه آبرومندانه آن افتخار فامیل محسوب می شد. شروع مراسم از طلوع هفتادمین روز پس از نوروز و پایان آن با شرکت خانم ها در آئین دیدار از سنگی منحصر به فرد که نقشی خاص بر آن دیده می شد، انجام می گرفت. در واپسین ساعات روز، بازگشت مردم به شهر آغاز می شد، مدت برگزاری آیین شالورا جاری سه تا هفت روز بوده است.
موقعیت مکانی
این آبشار در فاصله پنج کیلومتری جنوب غربی شهر چرمهین قرار دارد. راه دسترسی آن منحصراً از شهر چرمهین می گذرد. بدیت ترتیب که در جاده اصفهان به شهرکرد در محل چهارراه شهر باغ بهادران باید به سمت چپ تا چرمهین، و از راه جاده کمربندی تا میدان شهرداری چرمهین و از آنجا در بلوار آبشار تا آبشار شاه لولاک برویم. از محلی که خودروی خود را پارک می کنید تا محل فرود آمدن آبشار چند دقیقه پیاده روی دارد. فاصله چِرمَهین تا آبشار شاه لولاک حدود پنج کیلومتر و تا زاینده رود کمتر از شش کیلومتر است.
منابع:
- شهرداری چرمهین
- fa.wikipedia.org
- iribnews.ir
- iranhotelonline.com
