همگین از روستاهای بزرگ و بسیار قدیمی و تاریخی منطقه می باشد و با قدمت بیش از ۲۵۰۰ الی ۲۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در مسیر بین دهاقان و بروجن در ۳۵ کیلومتری غرب شهرستان شهرضا واقع شده است. این روستا با آب و هوای بسیار دلکش کوهستانی و باغهای سیب و زرد الو و مزارع سرسبز گندم، جو، لوبیا چیتی دارای خاکی مرغوب است. روستا از شمال به روستای سر چاه و شهرضا، از جنوب به روستای چشمه حیدر، از جنوب غربی به روستای گلی سار و در فاصله دورتر به روستاهای علی آباد سفلی و علی آباد علیا و از غرب به تپه قرقرک و در فاصله چند کیلو متری شمال غربی به توکل آباد و یعقوب آباد محدود می شود و فاصله آن تا شهر دهاقان ۱۵ کیلومتر و در فاصله ۲ کیلومتری روستا تپه قرقرک می باشد.
از ویژگی های منحصر به فرد این روستای ترکیب یکرنگ از چندین قوم و نژاد است که در سالهای دور به هم امیخته و همانطور که از نام روستا مشخص است به صورت یکرنگ و همگن در کنار هم زندگی می کنند. زبان مردم روستا فارسی بدون لهجه است که مردم این دیار را با سایر روستا های شهرستان دهاقان متمایز کرده است.
وجود آثار تاریخی چون بند گبری (سد خاکی بر روی رودخانه شور از عهد ساسانیان ) و خانه های گبری بر سر کوههای سر به فلک کشیده و آداب و رسوم خاص و دیدنی مردم حاکی از قدمت و دیرینگی روستا دارد. پنج کیلومتری جنوب روستا مناظر درختان تنومند قدیمی و چشمه ای زیبا با آبی سرد و بدون املاح (شبیه آب مقطر) به نام چشمه علی در میان کوههای سر به فلک کشیده البرز چشمهارا می نوازد. اطراف چشمه به همت شورای روستا تسطیح و بهینه سازی و جهت اسکان مسافران آماده شده و امکانات بهداشتی نیز موجود است. اهالی روستا عقیده خاصی به چشمه علی دارند و معتقدند که این چشمه همیشه جوشان (حتی در خشکسالی های ممتد نیز آب چشمه جاری بوده است) معجزه عصای امام هشتم رضا (ع) است. مردم برای برآورده شدن حاجات خود پختن آش نذری در کنار چشمه و خوراندن به مسافران را نذر می کنند. رسمی از گذشته در بین اهالی وجود داشته که در سالهای کم باران گاوی را با جمع آوری پول ونذری مردم خریداری و پس از نماز باران به دور چشمه علی می چرخاندند و سپس آنرا سر چشمه قربانی و گوشت آنرا بین همه اهالی تقسیم می کردند. اینکار را در گذشته آنقدر با خلوص نیت انجام می دادند که پس از آن حتما باران می بارید. در ماه اردیبهشت شکوفه های باغهای سیب و زردالو منظره ای بس زیبا و دلکش می آفریند. برج های کبوتر، آسیاب آبی پایین، خانه خان، کوشک دوره پهلوی از دیگر مکانهای تاریخی این روستا می باشند.
منابع:
- iribnews.ir
- negahmedia.ir
- zahramomtaz.ir
- memaridl.com
