خانه های تاریخی به عنوان شناسنامه ها و تاریخچه شهرهای مختلف ایران، نمادی از آداب و رسوم و نحوه زندگی مردمانی بوده است که خانه و کاشانه خود را نه صرفا محلی برای جمع شدن تعدادی افراد، بلکه مکانی برای تعالی و رشد نسل ها دانسته اند. یکی از این خانه های قدیمی، خانه ابهری ها است که معماری بی نظیر متناسب با وضعیت آب و هوای کوهستانی دارد. خانه تاریخی ابهری ها در خوانسار، از دوره قاجار به جای مانده است. این خانه زیبا با داشتن قدمتی بیش از ۲۲۰ سال یکی از قدیمی ترین مکانهای دیدنی خوانسار محسوب می شود. خانه ابهری توسط «حاج سید محمد باقر ابهری» ساخته شده است. معماری این خانه، نقاشی ها و گچبری هایش، معرف سبک عصر قاجاریه است. در نقاشی یکی از اتاق ها در جبهه شمالی، قطعه شعری نوشته شده که تاریخ ۱۲۷۸ هجری قمری را نشان می دهد.
معماری
مساحت خانه ابهری، با حیاط مرکزی آن در حدود ۸۰۰ متر مربع بوده و در دو اشکوبه ساخته شده است. خانه ابهری خوانسار با معماری دوره قجر با حياط مركزی در جبهه شرقی با در دو اشكوب و در ساير جبهه ها با در يک اشكوب ساخته شده است. ورودی اصلی خانه در جبهه غربی و دارای جلوخان و هشتی نگین شکل است و از طریق راهرویی عریض و کوتاه و پیچش نود درجه از دید مستقیم به حیاط، جلوگیری می کند. مجموعه فضاهای خانه ابهری، در چهار جبهه حياط مستطيل شكل خانه جای گرفته اند. فضاهای جبهه شمالی خانه شامل تالاری پنج دری است که دو اتاق سه دری در طرفين آن قرار دارد كه باعث حفظ تقارن اين جبهه می شود. در پشت تالار، اتاقی با تزئينات نفيس نقاشی ساخته شده است. در تزئینات نقاشی خانه ابهری، از رنگ های لاجوردی و قرمز آجری برای تزئین و رنگامیزی بخشی از فضاهای داخلی خانه و نیز بخشی از فضاهای حیاط استفاده شده است، بر روی سقف چوبی آن، تاريخچه ساخت بنا به نمايش در آمده است. فضاهای جبهه شرقی را تالاری با شاه نشين و مطبخی با سقف اردی قاب و تنگه تشكيل می دهند. اشكوب فوقانی اين جبهه در دو جهت شمال و جنوب، یک مهتابي بسيار زيبا با فرم هشت ضلعی را تشکیل داده است. در جبهه جنوبی خانه ابهری، یک ايوان به روی ستون های چوبي استوار شده تا تقارن ضلع شمالی و جنوبی آنرا حفظ کند. اين ايوان، تزئينات نفيس نقاشی و گچبری زیبایی دارد.
هم اکنون خانه ابهری، توسط شهرداری خریداری شده و با همراهی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خوانسار کار مرمت این بنای تاریخی از سال ۱۳۸۵ آغاز شد. خانه ابهری پس از مرمت، به عنوان موزه و بخش دیگر آن نیز به عنوان ساختمان اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان خوانسار مورد استفاده قرار دارد.
موقعیت مکانی
خوانسار، محله تاریخی رئیسان، خیابان آیت الله خوانساری
منابع:
- شهرداری خوانسار
- kojaro.com
