یکی از بناهای قدیمی این گاردر خمینی شهر مسجد آقا علی اکبر است. این مسجد که در دوره قاجار ساخته شده با نام بانی خود آقا علی اکبر نامیده شده است. علی اکبر هنرمند و تاجر بزرگ عهد قاجار است. مسجد با چهار ایوان عظیم به سبک مساجد دوره قاجار بنا گردیده است و هنر گره چینی، مقرنس کاری و کاشیکاری معلی بر روی در و دیوار این مسجد جلوه خاصی به آن داده است. معروفترین امام جمعه مسجد که مسجد محله بسته هم نامیده می شود مرحوم حاج شیخ مهدی اشرفی است که واعظ توانایی بوده و مخاطبان زیادی را پای منبر خود در دهه های سی و چهل در محل و مناطق دیگر گرد می آورد.
«مسجد آقاعلی اکبر» واقع در محله گاردر سده، با فاصله ای بسیار کم در کنار نهر گاردر و در جهت مخالف مسجد جامع قرار گرفته است. این مسجد، نسبت به مسجد جامع گاردر، فضای بزرگتری دارد و عمارت گنبد خانه آن مرتفع تر و وسیع تر است. در ورودی بنا، سنگ کتیبه ای نصب شده که تاریخ ساخت بنا و نام واقف و املاک وقف بر آنرا نشان می دهد. نام واقف "علی اکبر فرزند محمد ورنوسفادرانی " است که تمام بنای مسجد به انضمام چند باب مغازه و یک باب کارخانه و چند قطعه زمین وقف نموده است. اتمام ساخت مسجد، دوازدهم ماه رجب سال ۱۲۴۲هجری قمری است. بنابراین مسجد در اواخر سلطنت فتحعلی شاه قاجار ساخته شده و از اینرو یکی از قدیمی ترین مساجد این شهرستان است. دوره سلطنت طولانی فتحعلی شاه قاجار از سال ۱۲۱۲ تا۱۲۵۰ ادامه داشته است. مسجد به جز در ورودی در سه سمت دارای عمارت و فضای مسکونی می باشد و عمارت گنبد خانه آن در جبهه غربی قرار گرفته است. متاسفانه جبهه های دیگر و شبستان مسجد در سالهای اخیر به طور کلی تخریب و نوسازی شده است.
عمارت گنبد خانه در جبهه غربی بنا، چهار طاقی ای نسبتا بلند است که بر روی پوسته بیرونی آن موتیف های تزئینی با ترکیبی از آجر و کاشی وجود دارد. گره چینی های جناح بالایی ورودی، به نحوی بسیار زیبا با تک ستاره ای از کاشی آبی فیروزه ای به یکدیگر متصل شده است. در دو سوی راست و چپ ایوان گنبدخانه، ترکیبهای تزئینی اسلیمی از کاشی هایی با رنگ فیروزه ای لاجوردی و خط دوری کادر سیاه به همراه آجرهای کرمی است که به بنا شکوه و زیبایی خاصی بخشیده است. بر سردر فرو رفته داخل ایوان نیز پنجره مشبک گچی تعبیه شده است. صحن مسجد آقاعلی اکبر نسبت به مسجد جامع، بسیار بزرگتر است و شبستان کنونی، که در همین سالهای اخیر ساخته شده، ارتفاع بیشتری نسبت به صحن دارد و ورودي مسجد به صورت مستقيم با دالان رواقي بلندي به صحن باز شده و در ابتداي دالان فضاي هشتي وجود دارد. گنبد مسجد آقا علی اکبر، کاسه ای مدور است و همچنین با ارتفاع کم با بام پوش آجری بدون تزئین که باعث شده مسجد از نمای بیرونی ساده و غیر مشخص دیده شود. بر دیوارهای جبهه جنوبی گنبد خانه نیز پنجره هایی به عنوان نور گیر تعبیه شده است. آنچه از این مسجد قدیمی قاجاری به صورت اصلی باقیمانده قسمت ورودی، هشتی و عمارت گنبد خانه و ضلع شرق آن است که ورودی عمارت گنبد خانه یکی از ممتازترین ورودی های مساجد شهرستان است و اگر ساخته دست معماران خمینی شهری باشد می توان گفت که در آن زمان سده (خمینی شهر) از استادکاران بر جسته برخوردار بوده است.
جاذبه های گردشگری نزدیک
در کنارنهر (جوی) گاردر و چنارهای سر به فلک کشیده آن که آب زاینده رود را از قدیم به شرق خمینی شهر و مناطقی مثل محمود آباد و دهنو و خوزوق و گز منتقل می کرده، در محله ای به همین نام در فاصله خیابان شریعتی شمالی تا بلوار شهید منتظری بناهای تاریخی مختلفی وجود دارد که تعدادی از آنها مسجد هستند. مسجد آقا سامان، مسجدآقا علی اکبر، مسجد گاردر، حسینیه گاردر، حمام گاردر و مسجد گلوله یا مسجد المهدی از جمله آنها می باشد. یکی از ورودی های بازار ورنوسفادران از روبروی مسجد گاردر جنب حسینیه و از محل سه راه قنادیها شروع می شود که در ابتدای آن کاروانسرایی بوده که مخروبه شده است.
موقعیت مکانی
خمینی شهر، خیابان امام شمالی، جوی گاردر میانی
منابع:
- daneshnam.ir
- isfahan.irib.ir
