مسجد جامع ورزنه از بناهای باشکوهی است که نمایانگر شکوه و جایگاه این منطقه در طول تاریخ ایران می باشد. آثار آتشکده زرتشتی نیز در همین محل مربوط به دوره قبل از اسلام یافت شده است. کاشی کاری های موجود در سردرب، مناره، شبستان و سردر گنبد خانه این بنای تاریخی به عصر تیموری بازمی گردد. این مسجد از نظر انجام مراسم مذهبی همچنان یکی از پر رونق ترین مساجد منطقه به شمار می آید.
براساس کتیبه سردر، بانی مسجد جامع ورزنه محمود بن مظفر ورزنه ای، ملقب به عماد، بوده است. وی از رجال مشهور ورزنه در زمان شاهرخ تیموری بوده و نام او در کتیبه شبستان بیت الشتای مسجد جامع اصفهان نیز آمده است. استاد معمار مسجد جامع ورزنه حیدر بن حسین بناء اصفهانی و استاد کاشی کاری آن علی بن صدرالدین صفار بوده و کتیبه ایوان جنوب و سردر به خط سید محمد نقاش است.
مناره جلوی مسجد با ارتفاعی در حدود ۲۰ متر دارای یک راه پله آجری مارپیچ برای دسترسی به قسمت بالای آن است. از این ارتفاع تمام شهر ورزنه را می توانید تماشا کنید. بنا به نظر کارشناسان، مناره این مسجد، از آثار دوره سلجوقیان است.
محراب مسجد از کاشیکاری زیبایی ساخته شده و در مجاورت آن منبری بنا گردیده است. دور تا دور هلال محراب با خط ثلث بر زمینه لاجوردی آیات ۳۷ تا ۴۱ سوره آل عمران نوشته شده و در پایان آن تاریخ ۸۴۷ قمری ذکر شده است.
این مسجد همچنین دارای دو ایوان است که یکی در سمت شمال و جنب مناره و دیگری در سمت جنوب و در نزدیک گنبد مسجد واقع شده است. هلال داخل ایوان جنوبی شامل کتیبه زوجی کوفی ثلث بوده، کتیبه کوفی با آن خط طلایی و کتیبه ثلث آن با خط سفید بر زمینه لاجوردی آراسته شده است. بین دو ایوان شمالی و جنوبی حیاط مربع شکل قرار دارد که حوضی در میان آن ساخته شده است. همچنین در قسمت مغرب و مشرق مسجد به صورت طولی دو شبستان قرار دارد.
امروزه بخشی از تزئینات نفیس کاشی معرق سردر فروریخته است. همچنین قسمت هایی از کتیبه ایوان جنوبی به مرور زمان از بین ر فته و تزئیناتی از کاشی معقلی جای آن را گرفته است که به احتمال قوی، از الحاقات و تعمیرات دوره صفویان است.
مرمت بنا در دوره صفویان به خرج محمد شفیع، وزیر یزد، و به کوشش فضایل بن حاجی حسن بیک ورزنه ای انجام شده و معمار این مرمت محمد صادق بوده است.
بر اساس كتيبه سر در، اين مسجد در سال ۸۴۸ ه.ق به روزگار شاهرخ تيموري، توسط محمود بن مظفر ورزنه اي، ملقب به عماد ساخته شده است. در انتهاي اين كتيبه، نام خطاط، سيد محمود نقاش، و نام معمار،حيدر بن بنا اصفهاني، آمده است. نام استاد كاشي كار مسجد نيز علي بن صدر الدين صفار بوده است.
بد نیست بدانید که ورزنه در نزدیکی تالاب بین المللی گاوخونی واقع شده و تنها شهر ایرانی است که زنان آن به طور سنتی چادر سفید بر سر می کنند.
منابع:
kojaro.com
seeiran.ir
fa.wikipedia.org
kojaro.com
