محوطه باستاني قلعه کورائيم تپه ای به شکل دايره با ابعاد ۷۵ در ۸۰ متر مساحت تقريبي ۱۰۰۰۰ متر مربع است که در قسمت شهر کورائيم و غرب رود خانه قوريچاي واقع شده و اشراف تپه به دشت هاي اطراف آنرا به صورت قلعه اي مطرح مي کند که احتمالا در قبل از اسلام و مخصوصاً هزاره اول ق.م به عنوان يک قلعه نظامي و دفاعي مهم مورد استفاده قرار مي گرفته است. تپه مزبور به لحاظ گستردگي و تنوع آثار از مهمترين محوطه هاي باستاني استان اردبيل محسوب ميشود و ميتواند در تکميل گاهنگاري استان و ارتباط آن با فرهنگ هاي همجوار و مطالعه حوزه جغرافيايي اردبيل در عصر تمدنهاي اورارتويي ماننايي و ورود اقوام کوچرو کمک قابل ملاحظه اي نمايد.
با توجه به به اثار و بقاياي سفالي، تپه مزبور مربوط به اواخر هزاره دوم قبل از ميلاد تا دوران اسلامي مي باشد. با وجود اهميت تاريخي و باستاني تپه مزبور متأسفانه تاکنون هيچگونه مطالعه علمي باستان شناسي در اين محوطه صورت نگرفته‌است. وجود گونه هاي متنوع سفالي مربوط به دورانهاي مختلف قبل و بعد از اسلام به رنگ هاي مختلف که نشان دهنده تداوم استقرار در اين منطقه باستاني است و همچنين خاکستر و لايه هاي سوخته که مقاطع ايجاد شده در سمت شرق تپه بوضوح قابل رويت مي باشد از بارز ترين ويژگيهاي این محوطه باستاني مي باشد.
وجه تسمیه
در رابطه با وجه تسميه طبق گفته اهالي و روايات و داستان ها کوراييم و خوراييم دو برادر بوده اند که در زمان هاي دور دو روستاي مجاور کوراييم و خوراييم را به نام خودشان بنا نهاده اند. لازم به ذکر است طبق گفته اهالي، روستاي موسوم به خوراييم هم در نزديکي اين شهر کوچک وجود دارد. عده اي ديگر از اهالي هم عقيده دارند که کوراييم نام يک طايفه کرد بوده که به اين مکان آمده اند و در آن مستقر شده اند و آنرا بنا کرده اند. به لحاظ معناي لغوي کورائيم واژه اي مرکب و متشکل از دو کلمه ترکي کور {نابينا} و آييم {ماهم} است.
موقعیت جغرافیایی
ارتفاع تپه از سطح درياهاي آزاد حدود ۱۵۷۵ متر و از سطح زمينهاي اطراف در بالا ترين قسمت حدود ۱۵متر است و در طول جغرافياي ۴۸ درجه و۳۰ دقيقه و ۲۱ ثانيه از نصف النهار گرويچ و در عرض جغرافيايي ۳۷درجه و ۵۷ دقيقه و۲۱ ثانيه از نصف النهار گرینويچ و در عرض جغرافيايي ۳۷ درجه و ۵۷ دقيقه و ۴۱ ثانيه از خط استوار واقع شده است. در قسمت شرق اين تپه و در فاصله حدود ۱۱۰ متري آن رودخانه قوريچاي قرار دارد. تپه مزبور برجسته ترين قسمت زمينهاي واقع درشهر کورائیم محسوب ميشود که در قسمت هاي بريده نشده با شيب ملايمي به زمينهاي اطراف منتهي مي شود.
معضلات
متأسفانه فعاليت هاي ساختمان سازي و کشاورزي ساکنان شهر کورائيم در قسمت هاي مختلف محوطه باستاني بخصوص در قسمت هاي شمال غرب و ايجاد راه ارتباطي در جنوب شرق آن که منجر به بريده شدن بخشي از عرصه تپه شده از مهمترين و بارزترين آسيبهاي مربوط به دخل و تصرف انسان در آنست. علاوه بر اين محوطه باستاني کوراييم در نقات مختلف مورد کاوشهاي غير مجاز جويندگان عتيقه قرار گرفته که آثار آن بر سطح و دامنه هاي تپه مشهود است. برداشتن خاک تپه براي مصارف مختلف ساختماني و کشاورزي دامنه هاي تپه را برش داده و آنرا به صورت سطوح شيب دار در آورده است. علاوه بر عوامل مخرب انساني، عوامل جوي و اقليمي نيز نقش فراواني در تخريب و فرسايش محوطه باستاني داشته است. با توجه به اينکه تپه در محدوده داخل شهر کورائيم واقع شده و زمينهاي کشاورزي و منازل مسکوني از همه طرف آنرا احاطه کرده براي جلو گيری از تخريب و دخل و تصرفات غير مجاز در آن تعيين عرصه و حريم و انجام بررسي و کاوش علمي باستانشناسي ضروري است.
موقعیت مکانی
تپه مزبوردر فاصله ۲۱ کیلومتري مرکز شهرستان نير و ۳۴ کيلومتري مرکز استان اردبيل قراردارد.
منابع:
- fa.wikipedia.org
- وبلاگ داستان کورائیم
