غارهای تاریخی بینه لر

این غارها مشخصا به صورت به هم پیوسته هستند و به هم راه دارند (نه تماما) و بعضا به صورت دو طبقه و سه طبقه هستند که در گذر زمان تخریب شده اند.

غارها در دو بخش کلی در دو طرف رودخانه قره سو قرار گرفته اند. قسمت اصلی که مسکونی بوده است شامل بیش از ۲۷۰ دهنه (طبق شمارش گروه) می باشد که در یک منطقه کوچک متمرکز شده اند. این بخش شامل دیواره ای بلند است که مشخصا عین برجک های نگهبانی مورد استفاده قرار می گرفته است و در هر قسمت جلو آمده صخره در ارتفاع بلند که بدون طناب و تجهیزات امکان دسترسی وجود ندارد یک اتاقک مانند در دل صخره ایجاد شده است. ویژگی خاص این اتاقک این است که در ورودی ندارد و فقط و فقط شامل یک پنجره کوچک است که مسلما به عنوان در ورود و خروج نیز استفاده می شود که یک فرد عادی می تواند وارد آن شود. داخل این اتاقک ها فاقد هر گونه طاقچه یا زینت و یا هرچیز دیگر می باشد و کاملا مشخص است که صرفا جنبه نظامی و کشیک دادن داشته است.

در میانه این جلوآمدگی های صخره، بخش فرو رفته به داخل وجود دارد که وقتی وارد می شوید یک قسمت دایره مانند را مشاهده می کنید که دور تا دور غارهای دست کن ایجاد شده است.

بیشتر غارها که برای سکونت انسان استفاده می شده اند چند اتاقه هستند. یعنی با یک ورودی می توانید وارد شده و به چند اتاق مانند دسترسی داشته باشید.

سقف غارها در تمام غارها از قد انسان معمولی کوتاهتر است بطوریکه تمام غارها  باید کمی سر خود را خم کنید. این ممکن است به دلیل عدم استفاده زیاد خانه توسط اعضای آن باشد. چرا که در زمان غارنشینی انسانها وقت بسیار کمی را در غارها سپری می کرده اند و بیشتر مشغول شکار و تهیه نیازهای خود در بیرون از غار بودند و بیشتر زمان حضور در غار در حال خواب بوده اند. سخت بودن تراشیدن سقف های بلند انگیزه کوتاه بودن سقف ها را مشخص می کند.

غارها، یک طبقه، دو طبقه و سه طبقه هستند. طبق اطلاعات باستان شناسی غارهای یک طبقه برای زندگی انسان بوده که ظاهرا در فقر بوده و فاقد چهارپا بوده اند. غارهای دو طبقه مربوط به افراد غنی تر می شود که چهار پایانی نیز داشته اند و همگی این غارهای دو طبقه در طبقه بالا محل زندگی خود را ساخته و طبقه پایین را که هم سطح با زمین (البته کلا با زمین همسطح نیستند و به صورت عمودی ساخته شده اند ولی دسترسی به هر خانه {غار} تدارک دیده شده است. یعنی برای مثال سقف یک غار تقریبا حیاط ورودی غار بالادستی است که البته با ماسوله تفاوت فاحشی دارد و قسمت به اصطلاح حیاط فقط به اندازه تردد انسان و حیوان است که البته در بیشتر غارها این بخش ها ریزش کرده است و دسترسی به غارها با لوازم صخره نوردی میسر است) است به طویله اختصاص داده اند. در تمامی غارهای دو طبقه در طبقه اول آخور (محل ریختن غذای چهارپایان) دیده می شود که هم اکنون نیز توسط چوپانان روستاهای اطراف به همان منظور استفاده می شود.

در دو طبقه ها در کف طبقه بالا که محل زندگی انسانها بوده است یک شکاف به سمت طویله ایجاد کرده اند که احتمالا برای تردد انسان و سرکشی و یا صرفا دیدن حیوانات استفاده می شده است.

غارهای سه طبقه ظاهرا به اعیان و اشراف اختصاص داشته است. این حدس از آن جهت زده می شود که در طبقه میانی انسانها زندگی می کرده اند. (تا بدینجا کاملا واضح است چرا که در طبقه میانی غارهای سه طبقه طاقچه و تو رفتگی هایی در دیوار مشاهده می شود و همچنین بزرگتر و چند اتاقه است که دارای آشپزخانه هم می شود). طبقه زیرین با توجه به وجود آخور مربوط به احشام می شده است و طبقه بالا طبق حدس ما با توجه به بلند بودن اتاق و یکی بودن آن و عدم وجود هیچ گونه تزیین و ریزه کاری احتمالا برای انبار علوفه استفاده می شده است و یا شاید مواد غذایی.

بعضی از اتاقها دارای یک پنجره با فاصله تقریبا ۳۰ الی ۵۰ سانتی متر از کف غار بودند. گرچه این پنجره ها می تواند جنبه تزیینی و یا حتی کشیک دادن داشته باشد اما در عین حال این پنجره ها اتاق را تبدیل به یک آشپزخانه می کند. چرا که در بعضی از غارها دقیقا زیر پنجره ها حفره های کم عمقی در کف غار مشاهده میشود. پنجره ها را در قسمتی از غار قرار داده اند که بدون وجود هیچ گونه تهویه جریان ملایم باد داخل کل غار دود را به بیرون منتقل کند.

سمت دیگر رودخانه مربوط به دفن اجساد غارنشین ها می باشد. ظاهرا این گروه جسد مردگان خود را در سمت دیگر رودخانه در یک غار دفن می کرده اند. این غارها در ارتفاعات زیاد است.

دسترسی به این غارها به غیر از غارهای ردیف اول که بخاطر ریزش در طول سالها قابل دسترسی شده اند بدون تجهیزات حرفه ای غیر ممکن است.

موقعیت مکانی:

غارهای بینه لر در روستای متروک بنه لر در ۶ کیلومتری مسیر شهر لاهرود به آبگرم شابیل و در حاشیه دره رود قره سو قرار دارد. در مورد مسیر دسترسی به غارها، با اتومبیل ممکن است. گرچه حدود ۵ کیلومتر از راه خاکی است اما می توان با ماشین های شاسی بلند به راحتی به منطقه دسترسی پیدا کرد. البته حتی با ماشین هایی عادی نیز بخش زیادی از مسیر را می توان طی کرد و باقی راه را که خیلی کوتاه است ضمن لذت بردن از مناظر اطراف پیاده طی نمود. لذا دسترسی به منطقه بینه لر ساده خواهد بود. غارها در دو بخش کلی در دو طرف رودخانه قره سو قرار گرفته اند.

منابع:

irancaves.com

ardebilnews.com