دژ مستحکم و بزرگی در کنار رودخانه برزند در 17 کیلومتری شمال شهر گرمی جلب توجه می کند که به قیز قلعه سی مشهور است و جزو شهرستان بیله سوار به شمار می رود.
قیز قلعه سی (قلعه دختر) بیله سوار از مهمترین آثار تاریخی و گردشگری این شهرستان می باشد که ثبت تاریخی این قلعه در سال 629 میلادی است.
این قلعه در سمت چپ جاده گرمی ، بیله سوار مغان در روستایی به همین نام، در جوار روستای انجیرلو بر روی ارتفاعات منطقه ساخته شده است.
بر اساس بررسی های انجام شده و سفال های بدست آمده از این قلعه، قدمت آنرا به دوران اشکانی و ساسانی و اوایل اسلام تا سده های پنجم هجری منسوب می دانند.
نقشه این قلعه مستطیلی شکل بوده و در آن برج و باروی نسبتا بزرگی با استفاده از ملات های آهکی و ساروج ساخته شده است که گذر زمان و عوامل طبیعی و انسانی موجب تخریب بخشی از آثار این قلعه شده است.
افسانه‌ای در باب قیز قلعه سی یا قلعه دختر
افسانه‌ای در باب قیز قلعه سی یا قلعه دختر وجود دارد که بنابر آن، گویند:دختری بر این قلعه فرمانروایی داشته که با دردست داشتن طلسمی آن را ناگشودنی ساخته بود.
اما پژوهش های تاریخی ثابت کرده که نام گذاری کلمه قیز یا «دختر» روی این قلعه‌ها مسلما علت ویژه‌ای داشته است. شاید یکی از علل آن اشاره‌ای ضمنی به غیر قابل تسخیر بودن آن قلعه‌ها توسط دشمنان مهاجم و در واقع بکر بودن آنان است، هم‌چنین اصولآ هر جای بلند و مرتفع نیز به نام دختر معروف شده است.
بنا بر تحقیقات بانو بویس و آقای باستانی پاریزی، قلعه ها و پل هایی که کلمه دختر را در اسم خود جای داده اند؛ مثل پل دختر، چهل دختر؛ قیز قلعه و ... با مجمع خدایان قبل از زرتشت ارتباط مستقیم دارد. آناهیتا الهه آب و باران در نامگذاری روی قلعه ها و پل هایی که بنام دختر معروف هستند نقش عمده ای در این فرهنگ داشته است.
آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری شهرستان بیله سوار:
1-کاروانسرای مخروبه در منطقه شورگل خروسلو
2- مزار سربازان گمنام شهریور 1320، داخل شهر
3- تپه دمیرچی واقع در 2کیلومتری شهر
4- شهر کندویی روستای پتلقان
5- درخت چنار مشهور به پیربابا در خروسلو
6- شکارگاهها حوالی کوههای خروسلو، سواحل رود ارس و بالهارود
7- قیزقلعه سی (قلعه دختر) در روستای انجیرلو در فاصله 17 کیلومتری گرمی به بیله سوار کنار رودخانه برزند مربوط به دوره اشکانی و ساسانی
8- کشتزارهای زیبای دانه های روغنی و غلات
منابع:
میراث فرهنگی استان اردبیل
dana.ir
seeiran.ir
fa.wikipedia.org
