حمام پورناک مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان پلدشت استان آذربایجان غربی واقع شده است. روستای پورناک براساس داده های تاریخی در دوران پیشین به عنوان مرکز ارتباطی منطقه دارای ارزش تجاری و بازرگانی و فرهنگی بوده که حمام و مسجد جامع روستا گواه این امر است. این حمام به واسطه ارزش معماری در اوایل دهه ۸۰ مورد شناسایی میراث فرهنگی قرار گرفته و پس از آواربرداری و مرمت بخش های باقیمانده در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. سنگ های آتشفشانی آذرین متخلخل عمده مصالح ساختمانی این اثر می باشد که باملات آهک کار شده و گنبد های سه گانه مخروطی با نورگیرهایی روشنایی حمام را تامین می کرده است. تون حمام در ضلع جنوب شرقی بنا و آب انبار نیز در ضلع شمالی بنا ساخته شده است. از سال ۱۳۹۵ مرمت مجدد اثر شروع و در این مرحله آواربرداری و خواناسازی بخش غربی حمام یعنی هشتی ورودی و سربینه انجام شد و مرمت سربینه اصلی و تاق و گنبد های هشتی در سال ۱۳۹۷ به پایان رسید.
حمام پورناک به جهت اهمیت تاریخی و فرهنگی، علاقه مندی اهالی به استفاده از آن در ایام نوروز و تابستان مورد توجه خاص میراث فرهنگی قرار گرفته و تاکنون چند جشنواره نوروزگاه در این حمام قاجاري برگزار شده است. اين مراسم با شور و حال خاصي در محيطي سنتي و روستايي و مشاركت اهالي برگزار شده كه در كنار آن جشنواره غذاهاي سنتي روستا، بازي هاي بومي و محلي، موسيقي سنتي، مسابقات قديمي قييش قاپدي، آشيرما و موسيقي سنتي آذربايجان غربي اجرا شده است.
پورناک از روستاهای قدیمی شهرستان پلدشت بوده و به روستاهای اطراف خود مرکزیت دارد و در دهه های گذشته محل سربازگیری محسوب می شده است. ایل پورناک، پورناکیان به زبان ترکی و محلی پوُرنه یا پورنک اِئلی از قبایل اصلی اتحادیه آق قویونلو ها بوده که نخستین بار ضمن وقایع ۸۴۰ از آنها یاد شده است. سران این قبیله از سرداران مشهور اوزون حسن به شمار می رفته اند. وی پدر بزرگ شاه اسماعیل صفوی از طرف مادری بود. در دوره صفوی نیز پورناک یکی از قبایل تشکیل دهنده قزلباش ها بوده اند که از شاه اسماعیل صفوی در رسیدن به قدرت حمایت کردند. روستای پورناک ارتباط تنگاتنگی با مسیحیت داشته و این مسئله سبب بروز مشکلاتی در تاریخ این روستا شده است. در این خصوص بهترین نمونه تاریخی دسپینا خاتون مسیحی همسر و سوگلی حرمسرای اوزون حسن می باشد.
موقعیت مکانی
حمام تاریخی پورناک در پانزده کیلومتری پلدشت، بخش مرکزی، روستای پورناک واقع شده است. این روستا در مسیر پلدشت به مرگنلر در اطراف رودخانه دایمی زنگمار قرار دارد.
جاذبه های گردشگری منطقه
پلدشت به دليل همسايگي با جمهوري خودمختار نخجوان، سواحل زيباي ارس، گمرك و پايانه صنم بولاغي، داشتن آثاري زيبا چون كمپ و سد ارس، تالاب زيباي عرب گولي، گوردخمه و ايوان اورارتويي شيدي، سد تاريخي پناه كندي، پل صفوي سينيخ قارقولوق بر روي ارس، حمام پورناك و آب معدني ترشاب و صنايع دستي حصير و جيغ بافي عشق آباد مقصد مناسبي براي گردشگران است.
منابع:
- فرمانداری پلدشت
- میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان غربی
- fa.wikipedia.org
- wishna.blogfa.com
- irna.ir