تالاب سولدوز در ۲۵ کیلومتری نقده واقع شده و در سال ۱۳۸۰ احیاء و هم اکنون وضعیت مطلوب زیستگاهی آن سبب مهاجرت پرندگان و سایر جانداران به این منطقه شده است. این تالاب که در ۳ کیلومتری شمال شرق تالاب یادگارلو واقع شده و از طریق زهکش حسنلو سیراب میشود، زیستگاه مهم پرندگان آبزی از جهت توقف گاه زمستانی، تغذیه و تخمگذاری است. اگر علاقمند به پرنده نگری هستید می توانید در پاییز و زمستان بخصوص در ماه های اسفند تا فروردین حجم بسیار زیادی از پرندگان مختلف را در این تالاب از نزدیک مشاهده نمایید.
شرایط جغرافیایی
تالاب سولدوز در ساحل جنوبی دریاچه ارومیه در حومه شهرستان نقده در موقعیت جغرافیایی ۳۷ درجه و ۰۲ دقیقه عرض شمالی و ۴۵ درجه و ۳۵ دقیقه و ۳۰ ثانیه طول شرقی قرار دارد. این تالاب دارای مساحت ۶۰۰ هکتار بوده و در ارتفاع متوسط ۱۲۷۷ متری از سطح دریا قرار دارد. این تالاب در یک منطقه ساحلی بطور کلی مسطح که در اصل بخشی از شوره زارهای ساحلی دریاچه ارومیه می باشد ایجاد شده است. البته در سمت غربی اراضی به طرف کوهپایه شیبدار است و ارتفاع آن از ۱۲۸۰ تا ۱۲۸۵ متغیر می باشد.
شرایط اقلیمی
تالاب سولدوز دارای اقلیم استپی سرد، زمستان های طولانی و تابستان های معتدل و نسبتا گرم است. منطقه داراي اقليم نيمه خشک سرد مي باشد. بیشترین نزولات آسمانی متعلق به فصل زمستان و بهار بوده و در فصل تابستان یا به طورکلی بارش وجود ندارد و یا میزان آن بسیار کم است.
حوزه آبریز و منابع تأمین آب
تالاب سولدوز، در انتهای حوزه های آبریز رودخانه گدار چای قراردارد و بخش مهمی از خروجی کانال زهکش سد مخزنی حسنلو آب آن را تامین می کند. منابع آبی سطحی از قبیل زهکش سد حسنلو نیز دارد است. در حال حاضر زهکش سد حسنلو آب مازاد مخزن سد حسنلو و بخشی از روان آب های سطحی از حوضه آبریز را جمع آوری و به تالاب سولدوز تخلیه می نماید.
زیست جانوری
بیش از ۴۰ گونه پرنده آبزی و کنارآبزی در تالاب های شهرستان نقده شناسایی شده اند. پرندگان مهاجر مدتی را در تالاب های این شهرستان به منظور استراحت و تغذیه سپری می کنند و سپس با کاهش دمای هوا در این منطقه، کوچ خود را به مناطق جنوبی تر ادامه می دهند. علاوه بر غازهای خاکستری هزاران قطعه پرنده مهاجر و بومی شامل خوتکا، تنجه، آب چلیک، کشیم، چنگر، اردک سرحنایی، تاجدار، سرسبز، عقاب تالابی، چوپ پا، پرستوی دریایی، عقاب تالابی و گونه بسیار نادر اردک سرسفید در تالاب های این شهرستان مشغول استراحت و تغذیه هستند.
غاز خاکستری با ۸۳ سانتی متر طول بزرگترین پرنده منطقه است که دارای منقاری ضخیم و به رنگ صورتی و سر و گردن خاکستری و پاهای صورتی رنگ است، بدن و زیرتنه این پرنده، خاکستری با رگه های کوچک سیاه است و به صورت دسته جمعی از منطقه ای به منطقه دیگر کوچ می کند. این پرنده، در مناطق تالابی، باتلاق ها، دشت های سیلابی، ساحل دریاچه ها و رودخانه ها به سر برده و در کنار اراضی باتلاقی و روی زمین آشیانه می سازد.
پوشش گیاهی
خاک های منطقه تالاب بسیار شور و مرطوب است که با حرکت به سمت کوهپایه ها کیفیت خاک بهتر شده و دارای پوشش گیاهی تیپ خاک های غیر شور تغییر شکل می دهد. در هر نمونه نمک های موجود در خاک عموما از نوع کلرور سدیم می باشد. اراضی منطقه تالاب بسیار شور و عملا بجز برای کاربری های بسیار ویژه، قابل استفاده نیست. استفاده از تالاب نیز بصورت برداشت نی و شکار پرنده است. مناطق اطراف تالاب عموما پوشیده از هالوفیت بوده و در موارد بسیار معدودی برای چرای گوسفندان مورد استفاده قرار می گیرد.
زمین شناسی
تالاب اصلی در دو فرورفتگی کم عمق در ساحل دریاچه ارومیه ایجاد شده است. یک بیرون زدگی کم ارتفاع در شمال شرقی تالاب وجود دارد که بند خاکی سولدوز به دامنه آن متصل شده است. در سمت غرب بند خاکی به دامنه ارتفاعات غربی تکیه دارد. نقشه های زمین شناسی در منطقه نیز نشان می دهد از سمت جنوب و غرب از سازند های سنگ آهکی تشکیل شده است. بیرون زدگی شمال شرق تالاب نیز از سازند قم است که از سنگ آهک متراکم تشکیل شده است. همین سازند سنگ کف آبرفت دشت و منطقه تالاب را تشکیل می دهد.
موقعیت مکانی
تالاب هاي بين المللي، سيران گولي، يادگارلو، حسنلو، سولدوز گولي و… كه سالانه مأمن مناسبي براي پرندگان مهاجر و محلي مي باشند در قسمت شمال شرقي شهرستان واقع و از یک كيلومتري شرق سه راه محمد يار شروع و تا ساحل درياچه اروميه پراكنده هستند. تالاب سولدوز در در ۲۵ کیلومتری نقده و سه کیلومتری تالاب یادگارلو واقع شده است.
منابع:
- شهرداری پیرانشهر
- wetlandsproject.ir
- yjc.news
