یکی از مکانهای ویژه و دیدنی ایران دره منشورهای بازالتی شهرستان ماکو است. این دره که به نام های قیرمیزیلیخ و یا دره مارها (ایلانلار دره سی) معروف است، به طول 2.8 کیلومتر بوده و دارای مناظری زیبا و چشمه ها و آبشار است؛ ستون های سنگی عظیم و منظم آتشفشانی که هر بیننده ای را مسحور می کند در این دره شکل گرفته است.
در شکل گیری ساختارهای بازالتی عمدتا پای گدازه های آتشفشانی در میان است. گدازه ها در لایه های ضخیم روی دیواره های سنگی سرازیر می شوند . لایه گدازه آرام آرام خنک می شود و به شکل صخره های بازالتی در می آیند ولی مساله اصلی این است که لایه رویی به سرعت خنک می شود درحالیکه گدازه ها در لایه های زیرین هنوز گرم هستند. با گذشت زمان و خنک شدن لایه های زیرین انقباض رخ می دهد و چون ساختار سنگ ها فشرده است این انقباض باعث در هم شکسته شدن لایه های رویی می شود. حال اگر در میان این لایه ها رد و اثری از ذرات آب یا هر مایع دیگری وجود داشته باشد شکل چند وجهی متفاوتی را بخود می گیرد.
همچنین شکل سرازیر شدن گدازه ها، شدت فوران آتشفشان، دمای گدازه و دمای محلی که گدازه ها سرد می شوند نیز در فرم گیری و ابعاد این ستون های سنگی اثر می گذارند. زمانی که از نزدیک این ستون ها را می بینید، بند به بند بودن آن ها کاملا مشخص است. با توجه به موقعیت دره، سرازیر شدن گدازه به سمت پایین ملموس است. فرم شکسته بعضی از ستون ها نمای آن را جذاب تر کرده و در برخی قسمت ها فرسایش باعث از بین رفتن نظم آن شده است.
رودخانه زنگمار در کف دره از ارتفاعات کوه آرارات در ترکیه سرچشمه گرفته و پس از عبور از میان دره و روستاهای مسیر خود، نهایتا به سد بارون می ریزد. جهت این دره شرقی - غربی است که در انتهای غربی دره به مزارع روستای بدولی می رسد.
در این دره چشمه ای زیبا که از میان دو منشور بازالتی می جوشد دیده میشود. اهالی منطقه آنرا چشمه خاتون (خاتون بولاغی) می نامند.
در ادامه مسیر دره به پیچ نعل اسبی می رسیم که دارای مناظری نادر است. بعد از این پیچ، دره عریض تر شده و دیواره های دره ارتفاع کمتری بخود می گیرد و دارای پوشش گیاهی بیشتری است. ادامه مسیر دره به آبشار منتهی می گردد. آبشار دره بدولی ارتفاعی در حدود ۷ متر دارد و مناظر زیبایی در کنار دیواره های بازالتی خلق نموده است.
توصیه ها
به دلیل ارتفاع زیاد دیواره ها، سایه به سرعت بر دره چیره می شود و از این رو در زمان سنجی خود برای عکاسی به این نکته توجه داشته باشید.
دره بدولی دارای شیبی ملایم است و برای عبور از آن به حدود ۲ ساعت زمان نیاز دارید.
دیواره های بازالتی دره بسیار ریزشی هستند، از این رو باید جوانب ایمنی و احتیاط و حفظ فاصله مناسب از دیواره ها در حین عبور از دره را رعایت کنید. بهتر است در وسط دره حرکت کنید، هر چند در بعضی از پیچ ها چاره ای جز بالا رفتن از منشور های بازالتی و یا طی مسیر از درون رودخانه نخواهید داشت.
در صورتی که در فصل کم بارش به این دره رفتید با خود آب آشامیدنی ببرید چون احتمال کم آب بودن چشمه وجود دارد.
راهنمایی های لازم
بعد عبور از اولین تنگه طبیعت وحشی سختی های خود را به رخ می کشد، ستون های سنگی سر به فلک کشیده و رودخانه در عمق دره ادامه راه را سخت تر می کند بطوری که برای ادامه مسیر باید از منشور های بازالتی کوتاهتر بالا برویم. بعد از طی مسیری دشوار به محیطی از سنگ های فرسایش یافته و نسبتا صاف می رسیم که میتوانیم در این نقطه اتراق کنیم.
در کنار این دره چند آلاچیق با چشم انداز زیبای دره نیز ساخته شده است.
موقعیت جغرافیایی
دره بازالتی ماکو یا ایلانلار دره سی (دره مارها) در موقعیت جغرافیایی N 39 21 E 44 15 در ۲۵ کیلومتری شهرستان ماکو و در مسیر روستای آواجیق قرار گرفته است. این دره در ۳ کیلومتری روستای بدولی شهرستان ماکو، به موازات جاده آواجیق امتداد یافته است.
مسیر دسترسی
منشورهای بازالتی ماکو در ۲۵ کیلومتری ماکو در کنار جاده ماکو به چالدران قرار گرفته است.
برای دسترسی به این اثر طبیعی وارد جاد ماکو به آواجیق شوید. ۲۰ کیلومتر بعد از ماکو، در سمت راست جاده آن را خواهید دید. از آنجا که جاده دسترسی ماکو-آواجیق از کنار این اثر طبیعی عبور می کند، بازدید از این ستون های بازالتی بسیار آسان است. ورودی دره در کنار جاده واقع شده و برای ورود به آن باید شیب ابتدای دره که به قیرمیزی لیخ شهرت دارد را به پایین بروید تا وارد دره شوید. رفتن به سوی دیگر دره تا پای سنگ تقریبا ۳۰ دقیقه زمان می برد. در پای کوه صخره ها و سنگ های بزرگ احتیاط زیادی می خواهد.
منابع:
afracamp.ir
shawarshan.ir
makooo.mihanblog.com
irandeserts.com
