يكي از آثار تاريخي و كهن دهستان هرزندات، قلعه با ارزش و مهم سن سارود است.
بقاياي قلعه قرون وسطايي سن سارود و بقولي جن جارود هنوزپا بر جاست. گفته ميشود اين قلعه در قرن 14و13 ميلادي بنا شده است اما وجود تخته سنگ هاي بزرگي در قسمت شرقي قدمت آن را به دوران قبل از ميلاد مي رساند.قسمتي از حصار دفاعي قلعه ما بين دو سينه تپه در ضلع جنوب و شمالي سالم باقي مانده است كه در آن آثار برج هاي نيم استوانه اي بيرون زده است.در داخل قلعه پي هايي از چند اتاق كوچك به چشم مي خورد.ديوارهاي قلعه از سنگ لاشه و ملاط گل و آهك ساخته شده است در نزديكي قلعه قبرستاني وجود دارد كه حالت يك قبرستان اسلامي را نمايان مي كند با توجه به نزديكي اين قلعه به مرزهاي فعلي ارمنستانت بخصوص با در نظر گرفتن اينكه اين منطقه تا نزديكي هاي تبريز مامن اوليه ارمنيان بوده است دليل بنا و مورد استفاده آن كاملا مشخص نگرديده است كه آيا اينجا مامن اوليه ارمنيان بوده يا مسلمانان؟ و سرگذشت آن در زمان تخريب چه بوده است؟
در جنوب خاوري قلعه سن سارود اثرات و جاي پاهايي وجود دارد كه مي توان گفت با توجه به اين كه در قديم با حفر و كندن علائمي جهت رويت و رصد ستارگان استفاده مي كردند با توجه به آن مسايل مي توان گفت كه اين علايم هم براي همان منظور ساخته و كنده شده باشد و دايره البروج ستارگان را با چنين نشانه هايي مي توانستد ترسيم كنند.
آثار و علائم نشان مي دهد كه آخرین آثار معماری انجام یافته بر روی این قلعه مربوط به قرون اوليه اسلامي است و معماري آن نيز مطابق با معماري دوره اسلامي مي باشد و آن، از گچ كاري هاي داخل قلعه كه در اثر كنده كاري ها نمايان شده كاملا مشهوداست.
مسیر دسترسی به قلعه سن سارود:
در شش كيلومتري كاروانسراي تيموري معروف به «آيراندايبي» كه خود در 26 كيلومتري شمال مرند است بر روي پشته سنگي مرتفع بين دو بازوي رودخانه واقع است. اين قلعه در جنوب روستای هرزندات و در ميان باغات بر بلندي بنا شده است.
منابع:
bollour.blogfa.com
fa.wikipedia.org
iranvillage.ir
parsmiras.blogfa.com
vateh.blogfa.com
