گنبد کبود برجی است کبود و زیبا که به شکل منشوری ده وجهی می باشد. پهلوهای این برج دارای طاق نما و حاشیه کاری و دندانه است و در کناره آن پایه های ستون مانندی ساخته شده است. این برج نظیر دیگر برج های مقبره دار، دو طبقه است. این گنبد کهن ترین آرامگاه برج مراغه است که به نادرست آنرا گور مادر هولاکو می دانند. به عقيده "آندره گدار" تاريخ بناي برج بايد مربوط به قبل از هلاكو بوده و شاید سالها پیش از یورش مغولان ساخته شده باشد. این برج ده پهلوست و با مهارت ویژه ترک بندی شده است. در نمای ان تکه های کاشی بسیار نفیسی همانند نگین در میان رده های آجرچینی نشانده شده است. چون نسبت کاشی به آجر کم است، بسیار زیبا دیده میشود.
مساحت آن هشتاد متر مربع با سردابه و زیربنای آن پنجاه متر مربع است. گنبد کبود از بناهای دورهٔ سلجوقیان در شهر مراغه می‌باشد. اتاق سقف بلندی دارد که گنبد آن فرو ریخته و قسمت اعظم گچبری و تزیینات و نوشته های آن نیز از بین رفته است. پهلوهای این برج دارای طاق نما و حاشیه کاری و دندانه است و در کناره آنها پایه های ستون مانندی ساخته شده است. این پایه ها مانند سطح بیرونی طاق نماها، با تزئیناتی مرکب از آجر و سفال و کاشی فیروزه ای رنگ در طرح هایی هندسی، به شکل بدیع آرایش شده اند. این برج نظیر دیگر برج های مقبره دار دو طبقه است. قسمت پایین، سرداب مخصوص دفن میت و قسمت بالایی، اطاقی مزین به گچبری، کاشی و نوشته، می باشد. داخل بنا، دور تا دور زیر گنبد بر حاشیه پهن از گچ، با خط نسخ قسمتی از آیه اول سوره 67 قرآن کریم نوشته شده است. اندازه قبر که زیر گنبد قرار دارد، از حد معمول بزرگتر است. در قسمت فوقانی هر طاق نما سه ردیف مقرنس دیده می شود. کاشی های فیروزه ای، تقریباً به همان ترتیبی که بر تمام سطوح نمای خارجی دیوارها به کار رفته این قسمت را نیز آذین کرده است.
گنبد کبود از نظر ترکیب کلی مشابه سایر مزارهای موجود در مراغه است، به این معنی که مرکب از شبستانی است مرتفع بر زیر بنایی که از سنگ ساخته شده و سردابی در میان دارد. کتیبه ای که داخل شبستان بالایی، گلوگاه گنبد را دور میزند به خط ریحان بر نوار پهنی از گچ سفید گچبری شده است. در سرداب عمارت سنگ یکپارچه ای وجود دارد که در دیوار ساختمان کار گذاشته شده و متعلق به ساختمان اولیه است. در زير گنبد کبود از داخل يك حاشيه از كتيبه گچ بري به خط نسخ، آياتی از قرآن مجيد به چشم مي خورد. از ساير تزئينات داخل مقبره اعم از گچبري ها و نقاشي ها آثار كمي برجاي مانده است. در زير اتاق اصلي برج نيز سردابه كوچكي وجود دارد.
از برج مدور مراغه نیز میتوانید در نزدیکی گنبد سرخ دیدن نمایید.
منابع:
eatc.ir:90
mycityads.ir
fa.wikipedia.org
tishineh.com
citypedia.ir
anobanini.ir
makanbin.com
