مقبره آقالار از آن لحاظ که بیانگر نوع و سبک معماری دوره زندیه است بسیار حائز اهمیت است. این بنا چهار ضلعی و آجری است که بر روی قبر میر عبدالفتاح موسوی مراغی شاعر و عارف نامی دوره زندیه بنا شده است. مقبره آقالار مراغه به دستور ظل السلطان، به خاطر ارادتی که به مراد خود میر فتاح موسوی داشت بنا گردیده و در سال ۱۲۴۷ به وسیله حاج عباسعلی بنابی که خود نیز در این مقبره مدفون است، مرمت شده است.
میر عبدالفتاح از شعرا و علمای معروف مراغه و شیخ الاسلام عصر خود بود. وی به مصاحبت با عارف بزرگ عصر خود میر محمد تقی شاهی مشهدی (معاصر شاه سلطان حسین صفوی) نایل آمد و به یاری وی به مقامات عرفانی توفیق یافت، سپس به مراغه بازگشت و در آنجا مقیم شد. وی در ایام حکومت کریم خان زند در گذشت و مقبره مزبور بر مزارش ساخته شد. چون اشراق در زمان حیاتش به میر مشهور بوده، این مقبره به قبر میر نیز معروف گشته است. هم اکنون موزه سنگ نگاره های مراغه نیز در همین مکان دایر است.
اشراق صاحب دو دیوان شعر به زبان ترکی و فارسی است و دو مثنوی معروف به نام های ریاض الفتوح و ساقی نامه دارد که دیوان فارسی و مثنوی های مزبور در سال ۱۳۸۵ در تهران به چاپ رسیده است.
این بنا چهار ضلعی و هر ضلعش ۱۶ متر است و دارای ازاره سنگی و طاقنمای آجری قرینه به ارتفاع ۵ متر میباشد. این مکان در اثر بی توجهی و رانش دیوارها به مرور زمان تخریب شده بود که از سال ۱۳۷۵ هجری شمسی تا تابستان ۱۳۸۱ در چندین فصل کاری مرمت و در کنار قبرهای مرمرین و نفیس آن، به موزه سنگ نگاره های مراغه تبدیل شده است.
برخی از سنگ مزارهای موجود, از ابتدا و قبل از مرمت در داخل بنا بوده اند اما برخی دیگر از سنگها از قبرستانهای تاریخی مراغه و از جاهای دیگر گردآوری شده اند. عمده سنگ های این موزه سنگ قبرهای گهواره ای، صندوقی و تخت، قوچ های سنگی و سنگ هایی با نقوش تزیینی و هندسی است که عمداتا متعلق به شهرستان مراغه و اطراف آن است. با ارزش ترین سنگ این موزه سنگ صلوات نام دارد که تاریخ کتابتش نامعلوم است.
اين مقبره بعدها به محل دفن بزرگان، عرفا و شيوخ مراغه تبديل شده و شخصيت هايي چون شاهزاده رضاقلي ميرزا متخلص به مجنون عليشاه و … نیز در آن به خاک سپرده شده اند، به همین دلیل این مکان به مقبره آقالار معروف شده است. در مقبره میر ۶۳ قبر وجود دارد که اکثر آنها بر اثر گذر زمان ساییده شده و از بین رفته اند. مشهورترین مزار مقبره آرامگاه شهید سالار یحیی پور فرماندار مراغه است که به دستور سپهبد شاه بختی استاندار و فرمانده قوای آذربایجان در سال ۱۳۳۲ هجری شمسی بنا گردید.
منابع:
اداره تبلیغات اسلامی شهرستان مراغه
farabiasl.com
makanbin.com
