قلعه آوارسین یکی از قلعه های تاریخی استان آذربایجان شرقی است که در سمت جنوب خداآفرین واقع شده است. برخی این قلعه را متعلق به دوره ساسانیان می دانند و عده ای از باستان شناسان عقیده دارند که آثار به دست آمده در این قلعه متعلق به دوره اشکانی، اوایل دوره ساسانی و دوره اسلامی است که نشان می دهد این قلعه در تمام این دوره ها مورد استفاده بوده است.
قلعه آوارسین از شمال به اراضی روستای سقین و از غرب به روستای آوارسین و از بقیه جهات به ارتفاعات محدود است و در ارتفاع ۱۵۵۶ متر از سطح دریا واقع شده است و وضعیت مالکیت آن دولتی است.
این قلعه در دوران آبادانی ۳۰۰ متر طول و ۱۰۰ متر عرض داشته و در حال حاضر در قسمتهای شمال و جنوب قلعه آثاری از بقایای معماری به چشم میخورد. در قسمت شمال قلعه نیز برج دیدهبانی وجود دارد و ورودی قلعه نیز از این سمت است و دلیل آن وجود پلکانهایی است که قسمتی از آن باقیمانده اند. این راه از داخل جنگل می گذرد و پلکان ۳۴ تایی قلعه که روی صخرههای سخت و سیاه خارا کنده شدهاند، یکی از بخش های شگفت انگیز بنا هستند. به جز این راه ورودی، بقیه جوانب قلعه را پرتگاه های وحشتناک و دره های عمیقی گرفته اند که به مهاجمان اجازه ورود نمی دادند.
در قسمت جنوبی قلعه دو آب انبار مجزا در کنار هم که یکی به صورت مسقف و دیگری روباز است وجود دارد. قلعه آوارسین ۵ برج مدور برای نگهبانی دارد که ارتفاع بلندترین برج آن به بیش از ۸۰۰ متر می رسد. عده ای معتقدند که این قلعه از استحکامات دفاعی بابک خرمدین نیز در منطقه قره داغ آذربایجان بوده است.
قلعه آوارسین به لحاظ تاسیسات معماری بر جای مانده شامل برجها و دیوارها و آب انبار حائز اهمیت است.
اطلاعات درباره این قلعه به حدی محدود است که باستان شناسان هنوز نام اصلی این قلعه را به طور قطع نمی دانند و به همین دلیل آن را با نام روستایی که در محدوده آن واقع شده است، مشخص می کنند.
سفال های هزاره اول قبل از میلاد درصد کمتری از سطح قلعه را به خود اختصاص داده و آثار مربوط به این دوره بیشتر تاسیسات معماری را شامل میشود و سفالهای اسلامی عمدتا به صورت چرخساز با خمیره نخودی و قرمز و تمپر مواد کانی ساخته شدهاند.
موقعیت منطقه ای قلعه آوارسین:
قلعهٔ آوارسین یکی از قلعه های تاریخی استان آذربایجان شرقی است که در نزدیکی روستای آوارسین از توابع شهرستان خداآفرین واقع شده است. اين قلعه تاريخی در شرق روستای آوارسين از توابع دهستان بسطاملو قرار دارد.
اين قلعه كه در ارتفاع هزار و 556 متر از سطح دريا واقع شده، از شمال به روستاي صقين، از غرب به روستاي آوارسين و از بقيه جهات به ارتفاعات محدود مي شود.
راهنمای سفر به قلعه آوارسین:
برای دسترسی به قلعه آوارسین باید یک جاده خاکی در مسیر کلیبر- خدآفرین را طی کرد که نرسیده به روستای آبش احمد از جاده کوهستانی کلیبر- خدآفرین منشعب می شود. فراموش نکنید که در زمان بارش برف و باران، این جاده خاکی برای هیچ نوع ماشینی، حتی مینیبوس هم قابل استفاده نیست و مجبورید با پای پیاده آن را طی کنید. از اینجا به بعد، مسیر صعود به قلعه از داخل جنگل می گذرد و نه تنها سخت نیست، بلکه زیباترین و روح نوازترین قسمت سفرتان هم خواهد بود. به طور کلی قلعه آوارسین که این روزها در چند دیوار کهنه خلاصه می شود، گزینه خوبی برای سفری یک روزه به شمار می رود. با این حال به یاد داشته باشید که برنامه این سفر یک روزه خود را طوری بچینید که گرفتار بارندگی و گل و لای جاده نشوید.
مسیر قلعه:
اگراز تبریز حرکت کنیم باید از اهر و کلیبر عبور کرده به خمارلو برسیم (مرکز بخش خدا آفرین) سپس از خمارلو به سمت جنوبشرقی بسوی آخرین روستایی که باید صعودمان را از آنجا شروع کنیم یعنی روستای سقین حرکت میکنیم. این مسیر تا اولین روستا یعنی روستای قیزیل یول آسفالت بوده و بعد از ان راه شوسه شروع میشود به روستای دوم میرسیم از ورودی روستا به سمت راست پیچیده و بتدریج ارتفاع میگیریم از چند روستای دیگر رد میشویم همراه اوجگیری ما از سواحل رود ارس مراتع جنگلی نیز پدیدار میشوند در نهایت به روستای آوارسین میرسیم . اگر بارش باران باعث نامساعد شدن مسیر جاده خاکی شد میتوانیم صعود خود را از روستای آوارسین نیز شروع کنید.
در کل دسترسی به این قلعه برای کوهنوردان از ۳ طریق زیر امکان پذیر است:
۱- از طریق جاده نیمه خاکی و نیمه اسفالته از سمت خدا آفرین (که در فوق ذکر شد)
۲- از طریق جاده تمام خاکی روستاهای بابایلو قاسم کندی . خنق و صقین
۳- از کنار دگل مخابراتی راهدار خانه گردنه شاه یوردی که از بلندیهای مشرف به قلعه می باشد.
به نظر می رسد جاده اولی یعنی از طریق خدا آفرین راحت تر است به این صورت که با ماشین به روستای آوارسین رفت و از آنجا تا قلعه حدود ۲ ساعت راه است که مسیر جنگلی است.
افرادی که از تهران قصد بازدید از این بهشت زیبا را دارند باید پس از کرج وارد اتوبان زنجان شوند و مسقیم به سمت تبریز (۶۲۰ کیلومتر) بروند. از همان ابتدای ورودی تبریز تابلویی به سمت اهر و کلیبر وجود دارد که باید وارد جاده ای دو طرفه بشوید و حدود ۲۱۰ کیلومتر را بپیمایید تا به شهر کلیبر برسید. مسیر تبریز تا خداآفرین حدود ۲۲۰ کیلومتر است.
منابع:
abdolahzadeh.ir
beytoote.com
gkazar.ir
rozblog.com
arktourism.ir
sedaye-koohestan.blogfa.com