عمارت و کلیسای تومانیانس

در غرب روستای وینق بر بلندای تپه ای با ارتفاع حدود ۵۰ متر، چشمتان به عمارت زیبایی می افتد که به عمارت «تومانیانس» شهرت دارد که متعلق به «سرکیس تومانیانس» ارمنی می باشد.

«سرکیس تومانیانس»
«سرکیس تومانیانس» شخصی بود که حدود یک صد پارچه آبادی در دهستان «منجوان» و «کیوان» که هر دو از دهستان های کنونی خداآفرین است را با پول امپراطوری روسیه خریداری کرده و مالک بزرگی درمنطقه به شمارمی رفت. پس ازسرنگونی نیکلای پادگورنی بوسیله استالین و بوجود آمدن اتحاد جماهیر شوروی، تومانیانس و دستیارانش ناکام ماندند و به ناچارایران را به سوی فرانسه ترک نموده است.

تاریخ ساخت و نام محلی
این عمارت قدیمی کوشکی است که بیش از صد سال پیش و در دوره قاجار توسط «تومانیانس» بنا شد. ساخت آن درسال ۱۹۰۱میلادی شروع و در ۱۹۰۷میلادی تکمیل شده است. قرار گرفتن بنا روی تپه ای سنگی، مانند قلعه است و این ساختمان که به خاطر کنترل منطقه ساخته شده، در زبان محلی با نام «کانتور» شناخته می شود.

سبک معماری و متعلقات عمارت
از آنجا که صاحب عمارت یک شخص ارمنی بوده، در ساخت آن از سبک معماری اسلامی ایرانی استفاده نشده و به سبک عمارت های قرن نوزدهم اروپا و روسیه بر بالای تپه ای سنگی ساخته شده است.
ساختمان تاریخی «تومانیانس» در دو طبقه با سنگهای تراشیده و بخش هایی مانند ایوان سراسری (بالکن)، شش برج مانند قلعه های قدیمی فرانسه، یک اصطبل درطبقه همکف، نانوایی و یک انبار غله، در جنوب غربی روستا برروی یک تپه ای ازسنگهای کنگلومرا، ساخته شده است.
بنای مذکور دارای دو حیاط جداگانه، درب ورودی و درب پشتی است که از درب پشتی گورستان ارامنه که کشته های نیروی دموکرات درجنگ با «عبداله خان محمدخانلو» را دراین گورستان دفن کرده اند، دیده می شود. درزمان فرقه دموکرات قوای فرقه دراین ساختمال مستقر و نیروها نیز دراین ساختمان سازماندهی می شده است.

تامین آب و سیستم گرمایشی جالب
آب مصرفی این ساختمان از محلی به نام «قوپلو» به وسیله لوله های کوزه ای آورده می شده است. آب آشامیدنی نیز به وسیله لوله های سفالی به داخل اتاق ها و سایر قسمت ها کشیده شده و در میان دیوارها لوله های سفالی وجود داشته که آب گرم در آنها جریان یافته و اتاق ها را گرم می کرده است.

قرار گرفتن در محور گردشگری تاریخی آذربایجان
عمارت تومانیانس وینق با آثار تاریخی مجاور خود مثل «قلعه بابک» و «برج فرخی» می تواند به عنوان یکی از محورهای گردشگری تاریخی آذربایجان به شمار رود.

موقعیت مکانی
عمارت قاجاری تومانیانس (وینق) در غرب روستای وینق و چسبیده به آن، بر بالای تپه‌ ای سنگی که حدود ۵۰ متر از مرکز روستا ارتفاع دارد، قرار گرفته است.

روستای وینق (وینه) نیز در ۲۹ کیلومتری جنوب غربی شهر «خدا آفرین» و ۱۰ کیلومتری جاده مرزی جمهوری آذربایجان در استان آذربایجان شرقی واقع شده است.

منابع:
استانداری آذربایجان شرقی
jahaniran.ir
gardeshgariiran.ir
article.tebyan.net