موزه ادبی استاد شهریار

متن کامل: موزه ادبی استاد شهریار

زندگینامه:
استاد شهریار فرزند آقاسید اسماعیل موسوی معروف به حاج میرآقا خشکنابی در سال 1325ه.ق (شهریور 1286 شمسی) در بازارچه میرزا نصرالله تبریز چشم به جهان گشود. در سال 1328 که تبریز آبستن حوادث خونین وقایع مشروطیت بود پدرش او را به روستای قیش قورشاق و خشکناب منتقل نمود. دوران کودکی شاعر در آغوش طبیعت و روستا سپری شد. منظومه حیدربابا مولود آن خاطرات است. در سال 1331 ه.ق شهریار به تبریز بازگشت و نزد پدر شروع به فراگیری مقدمات ادبیات عرب نمود. وی در سال 1322 ه.ق جهت تحصیل به شیوه نوین آموزشی اصول جدید به مدرسه متحده وارد شد و در این مدرسه به آموختن زبان فرانسه و علوم دینی و فراگیری خوشنویسی پرداخت.
کتابت قرآن مجید ثمره همین تجربه خوشنویسی است. در سیزده سالگی اشعار شهریار با تخلص بهجت در مجله ادب به چاپ رسید. او در بهمن 1299 شمسی برای اولین بار به تهران سفر کرد و در سال 1300 با کمک لقمان الملک جراح در مدرسه دارالفنون به تحصیل پرداخت. شهریار در تهران تخلص بهجت را نپسندید و تخلص شهریار را پس از دو رکعت نماز و تفال از حافظ برگرفت.

وی اولین دفتر شعر خود را در سال 1310 با مقدمه ملک الشعرای بهار، سعید نفیسی و پژمان بختیاری منتشر کرد.

شهریار از بدو ورود به تهران با استاد ابوالحسن صبا آشنا شد و نواختن سه تار و مشق ردیف های سازهای موسیقی ایرانی را از او فرا گرفت. او همزمان با تحصیل در دارالفنون به ادامه تحصیلات علوم دینی پرداخت و در سال 1303 شمسی وارد مدرسه طب شد. از این پس زندگی شورانگیز و پرفراز و نشیب او آغاز شد. با فوت پدر و بازگشت مجدد وی به تهران در سال 1314 آوازه شهرت او از مرزها فراتر رفت. شهریار شعر فارسی و آذری را با مهارت تمام می سرایید. در سال های 1330 یا 1329 اثر جاودانه خود حیدربابایه سلام را خلق و برای همیشه به یادگار گذاشت. در مرداد 1332 با یکی از منسوبین خود ازدواج کرد. حاصل این ازدواج سه فرزند است.
استاد شهریار پس از یک دوره بیماری در 27 شهریور 1367 دار فانی را وداع گفت و در مقبره الشعرای تبریز به خاک سپرده شد. بزرگ ترین اثر استاد شهریار کلیات ارزشمند دیوان اشعار وی به زبان پارسی و بخشی از آن به زبان آذری است که معروف ترین آن ها کتاب «حیدربابایه سلام» است.
دانشگاه تبریز شهریار را یکی از پاسداران شعر و ادب میهن خواند و عنوان دکترای افتخاری دانشکده ادبیات تبریز را نیز به وی اعطا نمود.

۲۷شهریور، روز درگذشت استاد شهریار «روز شعر و ادب فارسی» نامگذاری شده است.

موزه:
در این موزه علاوه بر آثار چاپ شده استاد، دفاتر و اوراق بسیاری از آثار و اشعار ایشان به خط خود استاد و قرآنی که با خط نسخ نگاشته اند و برخی لوازم تحریر و وسایل شخصی و آلبوم های عکس محتوی تصاویر یادگاری این شاعر اندیشمند و فرزانه به معرض نمایش گذاشته شده است.

خانه استاد شهریار یا موزه استاد شهریار مربوط به دوره پهلوی دوم است و درتبریز، محله مقصودیه شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۲۲۷۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ساختمان این موزه، قبلا محل زندگی استاد شهریار، شاعر مشهور ایران بوده‌ است.
این خانه در سال ۱۳۶۷ و بعد از درگذشت استاد، از سوی شهرداری تبریز خریداری شده و هم اکنون زیر نظر این نهاد اداره می‌شود. منزل استاد شهریار، در زیربنایی بالغ بر ۲۵۰ متر و مساحتی حدود ۲۴۱ متر در ۲ طبقه ساخته شده‌است. استاد دودهه آخر عمر خود را در این منزل سپری کرده است.

بیش از ۵۰۰ قطعه از آثار و نیز وسایل شخصی شهریار شامل کتاب، دستخط و انواع یادبودها و هدایای داخلی و خارجی به همراه لوازم زندگی این شاعر تبریزی در موزه به نمایش گذاشته شده‌است.
این موزه در قسمت زیرزمین، دربرگیرنده عکس‌ها و تصاویری از استاد شهریار، بخش سمعی-بصری و قسمتی مخصوص استراحت میهمانان و بازدیدکنندگان از موزه‌ است.

در بخش فوقانی نیز که در واقع بخش اصلی و قدیمی‌تر موزه ادبی استاد شهریار به شمار می‌رود، بخش‌هایی چون بخش اسناد قدیمی، عکس‌ها، دست‌نوشته‌ها، وسایل شخصی شامل لباس‌ها، کتاب‌ها، لوازم‌التحریر، رختخواب و بستر استراحت استاد، تالار پذیرایی منزل استاد، هدایا، لوح‌های تقدیر و تندیس‌های این شاعر بزرگ قرار گرفته‌است.

طبق اظهارات مسئول موزه های شهرداری تبریز پس از افتتاح این موزه از مردم دعوت شد که اسناد خودرا به موزه بیاورند. حتی بسیاری از شعرای آذربایجان نیز هدایایی را به موزه اهدا کرده اند از جمله کمانچه ی اهدایی گروهی ازبازدیدکنندگان جمهوری آذربایجان و شهر باکو که از موزه استاد شهریار باز دید کردند. همچنین شاعری از زنجان بشقابی قدیمی را به این موزه هدیه کرده است.
در موزه ادبی استاد شهریار همچنین سه تار معروف این شاعر بزرگ و آثار خط نستعلیق استاد شهریار در معرض دید عموم قرار گرفته‌است.
وجود اشیا شخصی استاد شهریار ، دست خط ایشان و حضور پسرش در این موزه جذابیت خاصی به این موزه بخشیده است و گردشگران زیادی از دیدن این موزه ادبی استقبال می کنند.

این موزه تنها موزه ای است که در منطقه شمالغرب کشور به صورت هیت امنا ای اداره می شود.
سرپرست سازمان توسعه گردشگری شهرداری تبریز گفت: موزه استاد شهریار در سال 93 به عنوان موزه برتر کشور معرفی و در اردیبهشت سال 94 لوح و تندیس برتر از طریق کمیته ملی موزه های کشور( ایکوم) به این موزه اهداء شد.

نحوه دسترسی به مقصودیه تبریز:
شما از چند مسیر میتوانید وارد مقصودیه شوید:
از طرف میدان ساعت: که اگر وارد کوی عمارت شهرداری شوید در مقصودیه هستید.
از طرف ارتش جنوبی، ازخیابان ارگ جدید به مقصودیه میرسید.
(اگر خیابان ارگ جدید را تا انتهای آن پیش بروید به خیابان طالقانی میرسید که ارگ علیشاه در چند قدمی تان خواهد بود.)
از خیابان طالقانی وارد خیابان ارگ جدید شوید چند قدم که بروید به مقصودیه میرسید.
( در واقع مقصودیه بین خیابان ارتش جنوبی و طالقانی میباشد که خیابان ارگ جدید این دو را به هم وصل میکند. بنابراین از هر طرف که وارد خیابان ارگ جدیدشوید به مقصودیه راه دارد.)
از خیابان هفده شهریورجدید نیز میتوانید وارد مقصودیه شوید.

مکانهای نزدیک به این موزه:
عمارت شهرداری تبریز، خانه تاریخی نیکدل، دانشکده معماری که جزء خانه های قدیمی تبریز است، موزه سنجش، خانه حیدر زاده (همه اینها در مقصودیه هستند)
مرکز خرید تربیت که با ده دقیقه پیاده روی به بازار بزرگ و سرپوشیده تبریز منتهی میشود (تربیت روبروی مقصودیه و عمارت شهرداری میباشد)
ارگ علیشاه تبریز که در میدان مصلی، کوچه ارگ واقع شده خانه های زیبای قدیمی دیگری نیز در خیابان ارتش جنوبی- کوچه صدر هستند مثل خانه لاله ای، خانه ختایی، خانه علی میسیو٬ مسجد کبود تبریز، موزه عصرآهن، موزه آذربایجان نیز مابین میدان ساعت و چهارراه منصور واقع هستند جنب مسجد کبود بوستان خاقانی هست که میتوانید رفع خستگی کرده چای بنوشید.